مسائل مجتمع‌هاي مسكوني بزرگ‌مقياس دولتي در شهر معاصر مسلمانان (مطالعه‌ي موردي: مسكن مهر مهرگان قزوين ايران و پروژه‌ي مجموعه‌ي مسكن ضحي رباط مراكش)

در كشورهاي اسلامي، به طور تاريخي ساخت و ساز مسكن و محيط مسكوني عموما توسط مردم انجام ميشده است. با اين وجود، در دهه‌هاي اخير دولتهاي مركزي، در اين حوزه به صورت فعال وارد شدهاند. اين دولتها عموما با هدفهايي نظير كمك به اقشار كم درآمد و كاهش نابرابري، پاسخ به تقاضا در بازار مسكن و نمايش ظرفيت و اقتدار حكومت مركزي و تحت عناويني نظير ارتقاء عدالت اجتماعي و توجه به محرومان، افزايش اشتغال و رونق اقتصادي و تمركززدايي و رفع نابرابريهاي فضايي اقدام به ساخت مجموعههاي مسكوني بزرگ و انبوه در اطراف كلانشهرها نموده اند. اين مطالعه به ارزيابي و مقايسه‌ي دو پروژه‌ي مسكن دولتي كه در سال‌هاي اخير ايجاد شده مي‌پردازد. مجموعه‌ي مسكن مهر مهرگان، بين دو شهر قزوين و آبيك (غرب تهران پايتخت ايران) و پروژه‌ي مجموعه‌ي ضحي در حاشيه‌ي كلانشهر رباط (پايتخت كشور مغرب) دو مورد مطالعاتي در اين تحقيق هستند. با آسيبشناسي اين دو مورد مطالعاتي، اين پژوهش سعي دارد محدوديتهاي اين‌گونه پروژه‌هاي دولتي را نشان دهد. روش تحقيق در مطالعه‌ي حاضر، روش تطبيقي بوده است. اين مطالعه با تك‌نگاري مشاهدات ميداني و مستندسازي ويژگي‌هاي هر يك از دو محدوده‌ي مورد مطالعه، به مقايسه‌ي خصوصيات كالبدي، اجتماعي، اقتصادي و محيط زيستي آن‌ها پرداخته اشت. يافتههاي اين مطالعه نشان ميدهد كه اين پروژهها در تحقق ارزش‌هاي شعاري جديد خود نظير «رفع كمبود زمين و آزادسازي زمين بيشتر از طريق افزايش تراكم ساختماني و انبوه‌سازي»، «تلاش دولت براي ساخت مسكن براي اقشار آسيب‌پذير به منظور ارتقاء سطح عدالت»، «كاهش هزينه‌هاي مسكن در سبد خانوار از طريق كوچك‌سازي»، «توجه به گرايش خانوارها به برخورداري از مسكن مستقل و كاهش نرخ خانوار بر واحد مسكوني» و «افزايش درآمدهاي شهرداري‌ها در نتيجه‌ي ساخت و ساز» عملا توفيق نداشته‌اند.