ارزيابي شاخص هاي ناپايداري زيست محيطي در شهرهاي استان خراسان شمالي

امروزه روند مداوم افزايش جمعيت جهاني، مسأله الودگيهاي محيطي، به خطر افتادن سلامت انسانها و ترديد در تأمين نيازهاي نسلهاي آينده موجب گشته است تا مهم ترين مسأله در شهرها سنجش پايداري و ناپايداري سكونتگاههاي انساني باشد. بر همين اساس برنامه ريزي توسعه پايدار با تأكيد بر مؤلفه هاي اكولوژيك به عنوان راهكار اصلي براي برون رفت از مشكلات كنوني جامعه جهاني به طور جدي مطرح مي باشد غفلت از ابعاد گسترده توسعه شهري و عدم نگاه يكپارچه به مسائل مسكن و توسعه شهري موجب گرديد تا اثرات مخرب و جبران ناپذيري بر پيكره شهرها وارد شود. اين اثرات در ابعاد مختلف اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، زيست محيطي و كالبدي قابل تأمل هستند . تحليل فضايي و اكولوژيكي از مشخصه هاي پايداري در مناطق، حوزه هاي شهري، سعي دارد كمك كند تا محيط زيست شهري مناسبي براي ساكنسن شهرها فراهم آورد. در اين راستا در اين پژوهش ابتدا شاخص هاي آلودگي زيست محيطي شناسايي شد و در مقايسه دوتايي كه بر روي شاخص هاي پژوهش حاضر انجام گرفت به كمك روش دلفي و از طريق پرسشنامه كارشناسي شش شاخص كلي( آلودگي هوا، آلودگي صنعتي،آلودگي خاك، آلودگي صدا،آلودگي پسماند شهري و آلودگي آب ) با توجه به ميزان تاثير و اهميت آن ها با توجه به هدف تاثير در ناپايداري محيط زيستي مورد ارزيابي قرار گرفت. مقايسه زوجي صورت گرفته نشان مي دهد كه آلودگي هوا با بيشترين وزن اختصاص گرفته به خود(310/0) در اهميت اول قرار دارد و بيشترين تاثير را نسبت به ديگر عوامل در ناپايداري زيست محيطي شهري را دارد. بعد از آلودگي هوا، آلودگي صنعتي وآلودگي آب به ترتيب با وزن (262/0) و(202/0) قرار دارند. در ادامه به بررسي هر يك از شاخص ها در شهرهاي استان خراسان شمالي پرداخته شد كه در بررسي انجام گرفته با توجه به ارزش وزني هر شاخص و وضعيت موجود هر شاخص در شهرها، شهر بجنورد به عنوان آلوده ترين شهر از منظر شاخص هاي زيست محيطي شناخته شد و بعد از بجنورد نيز شهرهاي شيروان و اسفراين به ترتيب در رتبه هاي بعدي قرار دارند.