مطالعه آزمايشگاهي تأثير شيب كارگذاري سرريز و رژيم جريان بر آب‌شستگي در پايين‌دست سرريزهاي پلكاني

سرريز‌ها از قديمي‌‌ترين سازه‌هاي هيدروليكي ساخت دست بشر مي‌‌باشند كه معمولا براي اندازه‌گيري دبي جريان، كنترل سطح آب و تراز بستر در رودخانه‌ها، كانال‌ها و مخزن‌ها مورد استفاده قرار مي‌‌گيرند. سرريزهاي پلكاني در دو دهه گذشته با تكامل بتن غلتكي RCC در ساخت سد مورد توجه قرار گرفته‌اند. يكي از كاربردهاي متداول سرريزهاي پلكاني، استفاده از آن‌ها‌ به‌عنوان سازه كنترل تراز بستر جهت اصلاح شيب بستر رودخانه مي‌باشد. يكي از مسائل مهم در طراحي ايمن و پايدار آن‌ها توجه به آب‌شستگي پايين‌دست اين سازه‌ها خواهد بود چراكه عدم توجه به آن، منجر به شكست سازه در اثر افت تراز بستر رودخانه شده و در نتيجه واژگوني و تخريب سازه‌ها حتمي خواهد بود. در اين تحقيق تاثير شيب‌هاي 1:1، 1:2 و 1:3 سرريز پلكاني بر عمق آب‌شستگي در پايين‌دست سرريزهاي پلكاني به‌صورت آزمايشگاهي مورد بررسي قرار گرفت. آزمايش‌ها براي شرايط مختلف دبي، شيب كارگذاري سرريز و عمق پاياب صورت پذيرفت. مقايسه‌ نتايج نشان داد كه ايجاد شيب ملايم‌تر در بهترين حالت منجر به كاهش حداكثر عمق آب‌شستگي به ميزان 3/86 درصد مي‌گردد.