پيشنهاد مدل و روشي چند بعدي براي سنجش فساد در آموزش عالي

هدف اصلي اين مقاله پيشنهاد مدل و روشي چند بعدي براي سنجش فساد در آموزش عالي با تاكيد بر فساد دانشگاهي است. پس از مرور مختصري بر پيشينه ابزارها و شاخص هاي مختلف سنجش فساد، به تشريح مدل سنجش و روش پيشنهادي براي سنجش فساد دانشگاهي پرداخته شده است. طراحي مدل سنجش فساد در دانشگاه بر دو انديشه ي اساسي مبتني است. 1) هر سازمان اجتماعي دو قلمرو فعاليت اصلي دارد: قلمرو فعاليت دروني كه در طي آن تعاملات نيروهاي سازمان با يك ديگر شكل مي گيرد؛ و دوم، قلمرو فعاليت بيروني كه در آن تعاملات سازمان با محيط و ديگر سازمان هاي اجتماعي تحقق مي يابد. مهم ترين طريق سنجش كيفيت فعاليت اعضاي سازمان، مراجعه به كساني است كه نزديك ترين تجربه ها و ادراكات را از عمل كرد آن سازمان دارند و در طي سال ها ارتباط با سازمان مورد نظر، نگرشي نسبتاً مطابق با واقع از آن سازمان پيدا كرده اند. بر مبناي اين نقاط عزيمت نظري، و 2) مصاحبه هاي اكتشافي با كنشگران دانشگاهي روش سنجش پيشنهاد مي شود. روش سنجش پيشنهادي بر خلاف بسياري از روش هاي سنجش، به صورت همزمان داراي ويژگي هاي سهولت و سرعت كاربرد، مقايسه‌پذير بودن نتايج، چندبعدي بودن شاخص، گردآوري داده ها و اطلاعات از منابع مختلف و استفاده از ابزارهاي چندگانه براي گروه هاي مختلف پاسخگويان، مبتني بر معيارهاي چندگانه ي سنجش تجربه فساد، نگرش به فساد و ادراك از فساد در ميان كنشگران نهاد علم در قالب شش ماژول (حداقل سه ماژول اعضاء هيات علمي، دانشجويان، كارمندان مراكز آموزشي و پژوهشي) است. هر ماژول پوشش دهنده ي تجربه ها، ادراكات، و نگرش ها درباره ي انواع فعاليت نيروهاي سازنده ي سازمان است. اين مدل و روش، ابعاد، مولفه ها و شاخص‌هاي مختلفي براي سنجش فساد دانشگاهي ارائه مي‌كند. بدين ترتيب اين امكان را فراهم مي¬كند تا تغييرات سطح فساد در آموزش عالي و نظام دانشگاهي را در دوره هاي زماني مختلف مورد سنجش و مقايسه قرار دهيم. اين مدل هم چنين سنجش اثربخشي راهبردهاي مبارزه با فساد در نظام دانشگاهي را امكان پذير مي سازد. افزون براين، امكان مقايسه و رتبه بندي دانشگاه¬ها در نمره فساد را مهيا مي¬كند.