بررسي تطبيقي خودكارآمدي از ديدگاه قرآن و روانشناسي

Comparative study of self-efficacy from the perspective of the Quran sand psychology

چكيده خودكارآمدي از جمله مفاهيمي است كه روانشناسان از راه مطالعه خصوصيات انسان و با مطالعات تجربي به آن دست يافته اند. سرمايه هاي انساني بزرگترين سرمايه هر جامعه به حساب مي¬آيد. توجه به اين مهم مي¬تواند در پيشرفت جامعه تأثير به¬سزايي داشته باشد. اگر فرد، بسيار توانمند و مستعد باشد اما باورش نسبت به توانايي¬هاي خود ضعيف باشد، عدم نتيجه دلخواه در انجام كاري كه انجام مي¬دهد، دور از انتظار نيست و بنابراين در برنامه¬ريزي كلان تربيتي وآموزشي بايد به آن نگاه ويژه¬اي داشت. در اين مقاله تلاش مي¬شود اين مفهوم از منظر قرآن باز خواني شده و به بررسي تطبيقي آن در قرآن و روانشناسي پرداخته شود. با بررسي تمامي آيات قرآن كريم مشخص گردديد كه قرآن به باور انسان به توانايي هاي خود به عنوان يك اصل در مسير كمال توجه كرده و در آياتي اين موضوع را مطرح كرده است. با مقايسه مفهوم خود-كارآمدي در قرآن و روانشناسي مشخص گرديد كه در آيات قرآن علاوه بر آنچه در حوزه روانشناسي پيرامون خودكارآمدي آمده است، به منابع و عوامل ديگري پرداخته شده است. در پژوهش حاضر، منابع خودكارآمدي كه از منظر قرآن تأييد شده، در دو بخش آمده است: 1- آياتي از قرآن كه منابع خودكارآمدي از ديدگاه روانشناسي را تأييد مي كند،2- منابع خودكارآمدي كه در قرآن به صورت اختصاصي بيان شده است. در بخش ايجاد و شكل¬گيريِ خودكارآمدي نيز از منظر قرآن و روانشناسي تفاوت هايي وجود دارد چراكه قرآن همواره خودكارآمدي را با توجه به عنايات خدا و تأييدات او مطرح مي¬نمايد. كليدواژگان:خودكارآمدي، باور، توانايي، مسؤليت.

abstract Self-efficacy means to believe in one’s own ability in performing duties and responsibilities. The psychologists have developed this concept through empirical studies of human qualities and features. In this article, the author attempts to reconsider this concept from the perspective of the Qur an and have a comparative analysis of the concept in the light of the Quran and psychology. By examining all the verses of the Holy Quran, it became clear that the Qur an pays heed to human’s self-confidence and has considered it as a key principle in seeking perfection. Comparing the concept of self-efficacy in the Qur an and psychology, it became clear that in Quranic verses, in addition to what has been said in the field of psychology about self-efficacy, other sources and factors have also been appreciated. In the present study, the sources of self-efficacy approved from the perspective of the Qur an are presented in two parts: 1. The verses of the Quran that recognize the same sources of self-efficacy in psychology; 2. The sources of self-efficacy that have been exclusively developed by the Quran. In the section of creating self-efficacy, there are also differences from the perspective of the Qur an and psychology because the Quran always mentions self-efficacy with respect to God s attributes and his bestowal of blessings. Keywords: Quran, psychology, self-efficacy, belief, ability, responsibility