اصول تئوري پردازي ديني: مباني قرآني در چارچوب علوم انساني

چكيده گستره عظيم و فاخر آموزه‌هاي ديني، گنجايش واسعي را فراروي بشر امروزي نهاده تا بتواند در پرتو آن به پژوهش‌هاي اصيل و باز پژوهي علوم روز بپردازد. اگر چه شاخه‌هاي متنوع اين گستره از مطالعات تجربي دين تا مطالعات تحليلي، تطبيقي، ميان رشته‌اي و مطالعات درون ديني و نظاير آن فرصت توسعه پژوهش‌هاي ديني را فراهم آورده است اما فقدان روش و چارچوب نظري معين، انسجام، طبقه‌بندي و اركان مطالعات و پژوهش‌هاي ديني را با چالش جدي مواجه ساخته است. از سوي ديگر فعاليت هاي پژوهشي و توليد علوم انساني در جوامع در دهه‌ اخير رشد كمي و كيفي چشم‌گيري داشته و دستاوردهاي حاصل از آن در بستر ارتباطات سريع بين المللي در حيات علمي بشر نمود يافته است. اگر چه ارتقاء علمي حاصل از اين فرآيند فرصت‌هاي جديدي را فراروي بشر امروز نهاده است، اما اگر از آبشخور مباني اصيل معرفت ديني سرچشمه نگيرد، تهديدهايي چون محو فرهنگ و تزلزل فكري انديشمندان را در پي داشته و نتيجه‌اي جز ركود فراگير علوم ديني در جوامع بشري و التقاط و بنيان ستيزي نخواهد داشت. ارتزاق مباني و اصول علوم انساني از آموزه‌هاي قرآني از يك سو و نياز تئوري پرداز ديني از تبيين آموزه‌هاي اصيل ديني در چارچوب و اركان علوم انساني، ضرورتي انكار ناپذير است. واژگان كليدي : آموزه‌هاي قرآني، تئوري پردازي ديني، علوم انساني، چارچوب علمي، معارف ديني

Abstract The sublime and all-inclusive religious teachings have provided a great platform for human beings in the light of which one can conduct original researches on today’s sciences. and the study of the science of the day. The diverse branches of studies on religions ranging from empirical studies of religion to analytical, comparative, interdisciplinary, inter-religious and, etc. has provided the opportunity to develop religious researches, but the lack of certain theoretical method and framework, coherence, non-classification of religious studies and researches has become a serious challenge. On the other hand, research activities and the production of humanities in societies have had a significant quantitative and qualitative growth in recent decades. The achievements of humanities have emerged in the context of fast international communication. Although the scientific advancement of this process has brought new opportunities to mankind today, but if it does not originate from the original and genuine religious knowledge, the following threats will appear. Some of those threats are the disappearance of culture, intellectual decline of scholars which will result in a comprehensive decline of religious sciences in human societies, and ecstasy and fundamentalism. According to the author, it’s of those indispensable necessities that the principles of humanities should be based on the Quranic teachings on the one hand and the religious theorists should explain the original religious teachings within the framework and principles of the humanities on the other. Keywords: Quranic teachings, religious theorizing, human sciences, scientific framework, religious teachings.