حقوق جزا در قرآن كريم همراه با مطالعه موردي(سرقت در قرآن كريم)

Criminal Law in the Holy Qur an (with case study)

چكيده در يك تقسيم بندي ساده، دانش حقوق را به چهار شاخه تقسيم مي كنند كه عبارت است از: حقوق عمومي، حقوق خصوصي، حقوق بين الملل و حقوق جزايي (كيفري). اگرچه كتاب هايي تحت عنوان «آيات الاحكام حقوقي» يا «سياست جنايي اسلام» نگاشته شده است، ولي تحت عناوين چهارگانۀ شاخه هاي دانش حقوق، كتابي از منظر قرآن كريم نگاشته نشده است. به عبارت ديگر، مباحث زيادي از «حقوق جزايي اسلام» در قرآن كريم بيان شده است، اما هيچ گاه نويسندگان و انديشمندان مسلمان آن را تبويب، تحليل و مورد بحث جدي قرار نداده اند. در پژوهش مورد نظر، همان طور كه از عنوان آن پيداست، تنها يك شاخه از چهار شاخه علم حقوق يعني حقوق جزا( كيفري) از منظر قرآن كريم مورد بررسي قرار مي گيرد. پرسش اصلي اين است كه: با توجه به ضرورت تدوين علم ديني، و تبيين رابطه حقوق جزا (كيفري) با قرآن كريم، ديدگاه قرآن كريم در بحث حقوق جزايي چيست؟ به عبارت ديگر، چه مباحث و مطالبي از حقوق جزاي كلاسيك (حقوق جزاي عمومي و حقوق جزاي اختصاصي و جرم شناسي ) در قرآن كريم مورد توجه قرار گرفته است؟ و تفاوت و تشابه اين دو چيست؟ در اهميت و ضرورت اين بحث بايد گفت: 1. دانشجويان و اساتيد حقوق در بحث نظريه ها و اهداف و مباني حقوق جزايي(كيفري)، كمتر به حقوق جزا از ديدگاه قرآن كريم توجه مي كنند. بنابراين، لازم است اين مباحث به طور ريشه اي و بنيادي براي اين عزيزان تبيين شود؛ 2. حقوق، بويژه حقوق جزاي ايران، ارتباط تنگاتنگي با فقه اسلامي دارد. يكي از منابع مهم فقه اسلامي، قرآن كريم است. از اين رو، ضرورت دارد تا ديدگاه قرآن كريم در اين باره بيان شود؛ 3. از مباحث مهمي كه در دهه هاي اخير مطرح شده است، «علم ديني» و «رابطه قرآن با علوم انساني» است. يكي از تعاريف اين اصطلاح، آن است كه «علوم اسلامي» از ديدگاه منابع اسلامي، بويژه قرآن كريم تبيين گردد؛ 4. برخي از مباحث حقوق جزاي اسلام كه متخذ از قرآن كريم است؛ مانند: قطع دست دزد، مجازات محارب، مجازات زناكار وغيره، در مقايسه با حقوق جزاي غير اسلامي، از مباحث چالشي و بحث برانگيز است. بنابراين، لازم است با توجه به آيات قرآن كريم و با استفاده از كلام مفسران و فقهاي عظام و انديشمندان اسلامي، اين مباحث تبيين روشن و عقلايي گردد؛ 5. درمواردي كه «حقوق جزاي غير اسلامي» با «حقوق جزا از ديدگاه قرآن كريم» متفاوت است، لازم است برتري «انديشه هاي جزايي قرآن كريم» به وضوح روشن گردد. واژگان كليدي: قرآن كريم، حقوق، حقوق جزا، مطالعه موردي.

Abstract In a simple division, the law is divided into four branches: public law, private law, international law, and criminal law. Although many books under the titles of ‘verses of Islamic rulings’ or Criminal Policy of Islam have been written, but given the four branches of the law, no book has ever been written to shed light on law from the perspective of the Holy Quran. In other words, there are many debates on the criminal law of Islam in the Holy Qur an, but the authors and scholars of the Muslims have never discussed it seriously and have not been classified and analyzed them. In the present research, as its title suggests, only one branch of the four branches of the science of law, namely, criminal law (penal) from the perspective of the Holy Qur an, is examined. Keywords: the Quran, Law, Penal, Jurisprudence, Public law