نقش و كاركرد مطالعات تجربي در رويكرد ميان رشته‌اي به قرآن كريم

The role and function of empirical studies in the interdisciplinary approach to the Holy Qur an

چكيده: توجه به رشد روز افزون علم و تكنولوژي و تفكّرات فلسفي و اجتماعي، لزوم بررسي مفاهيم و آموزه هاي قرآني با رويكرد علوم بشري را ضروري كرده است، تا بر اساس اصول و مباني ديني بتوان به كشف حقايق علمي دست يافت. يكي از محورهاي مورد مطالعه در اين عرصه، علوم و مطالعات تجربي در رويكرد ميان رشته‌اي به قرآن كريم مي‌باشد. در قرآن كريم آياتي به خلقت و آفرينش هستي اختصاص يافته است كه فهم كامل و تفسير منطقي اين دسته از آيات، متوقف بردانستني‌هايي از علوم تجربي و انساني و تحوّلات علمي روز است. در دهه‌هاي اخير رويكرد ميان رشته‌اي به قرآن به‌ دنبال نقش مطالعاتي علوم مختلف و آسيب‌شناسي تخصصي و آشكار شدن نكات مهم آن، اهميت يافته و در مراكز دانشگاهي و تحقيقاتي مورد بررسي قرار گرفته‌ است. توجه به اين نكته ضروري است كه هرچند اعجاز علمي قرآن از ديرباز مورد توجه انديشمندان اسلامي قرار گرفته و يكي از دلايل محكم بر حقانيت قرآن بشمار مي¬رود، اما اولا تنها علومي مورد اعتناست كه قطعي و اثبات شده باشد و ثانيا بايد از ظاهر قرآن قابل استناد باشد و هرگونه تحميل علوم به قرآن، در آموزه ديني ممنوع شمرده شده است. نتايج حاصل از اين پژوهش كه با رويكرد توصيفي – تحليلي و با استناد به آيات قرآن كريم تنظيم شده عبارتست از: 1. مطالعات تجربي نقش مهمي در فهم آيات در اين موضوع دارند. از جمله علوم تجربي كشف شده در دهه¬هاي اخير مراحل تكوين و آفرينش انسان، حركت كوه¬ها، حركت خورشيد، سرنوشت نهايي زمين و آسمان، آفرينش اوليه جهان، زوجيت گياهان، لقاح ابرها، فقدان اكسيژن و هوا در ارتفاعات است كه آياتي از قرآن كريم بيش از1400 سال قبل در اين زمينه سخن گفته است؛ 2. با توجه به پيشرفت دانش بشري، يكي از عرصه هاي مطالعاتي مفسر، علوم تجربي است تا در پرتو آن، به بينش و ادراك بهتري نسبت به قرآن كريم و فهم مراد الهي دست يابد؛ 3. از طريق مطالعات علوم تجربي در قرآن، مي¬توان به فهم صحيح آيات علمي، دست‌يابي به معرفت ديني، شناخت زبان قرآن، اثبات اعجاز علمي قرآن، اثبات وحدانيت و ربوبيت الهي پرداخت. واژگان كليدي: قرآن كريم، اعجاز علمي، رويكرد ميان رشته‌اي، مطالعات تجربي، علوم تجربي

Abstract Given the increasing growth of science and technology and philosophical and social thinking, it is necessary to study the relevance of the verses of the Quran to various sciences. One of the areas which requires research and study, is the role of science and experimental studies in the interdisciplinary approach to the Holy Quran. The Holy Qur an has touched many issues of the creation and nature. The complete understanding and rational interpretation of these verses, is bound to having empirical and human sciences and the scientific developments of the day. In recent decades, the interdisciplinary approach to the Qur an has become important in the study of various sciences and specialized pathology. These disciplines have been introduced at the world s academic and research centers which implicitly suggest its significance. This research, following a descriptive-analytical approach and based on the Quranic verses, has resulted in: 1. The scientific miracle of the Qur an has long been considered by the scholars and is characterized as a solid proof of the truth of the Qur an; therefore, scientific studies have an important role in understanding the Quranic verses. 2. Among the empirical sciences which have been discovered in the last few decades but have been mentioned in the Holy Quran more than 1400 years ago are as following: the human creation, the movement of mountains, the movement of the sun, the final destiny of the earth and the sky, the early creation of the universe, the parity of plants, the fertilization of clouds, the lack of oxygen and air in the highlands, 3. Through the studies of experimental sciences in the Qur an, one can truly understand the scientific verses, achieve religious knowledge, know the language of the Quran, discern the proof of the scientific miracle of the Qur an, prove the divine unity and lordship. Because each of these cases in a way voices the ongoing interaction between experimental sciences and the Holy Quran; 4. In in the light of empirical studies and scientific achievements, we will attain better insight and understanding of the surrounding world. Keywords: Qur an, role, function, approach, interdisciplinary, empirical studies