اجمالي از نظريه پردازي هاي حديثي نسبت به علوم انساني

چكيده حديث عبارت است از «حكايت اقوال، افعال، تقريرات، بيان صفات خَلقي و خُلُقي پيامبر و ائمه معصومين، چه در خواب و چه در بيداري، چه طبيعي و چه غير طبيعي و چه قبل از بعثت و امامت باشد و يا بعد از آن دو، حتي قول و فعل صحابه و تابعين» كه البته پذيرش چنين تعريف جامع و عامي از حديث بازهم مورد اختلاف فريقين است. چرا كه نه اهل سنت لفظ معصومين را مي پذيرد و نه موجود در تعريف را بنابراين براي جمع بين تعريف شيعه و اهل سنت، بايستي آن را به تعريف عام و خاص تقسيم كرد كه حديث به معناي خاص همان تعريف مشهور شيعه است و حديث به معناي عام همان تعريف مشهور اهل سنت است لذا تعاريف شاذ دو مذهب كه برخي اشاره كرده اند فعلا محل بحث نيست. طبق اين دو تعريف مذكور، همه احاديث معتبر و غير معتبر نيز حديث است چه اينكه صحيح و مقبول باشد و يا ضعيف و مردود. نكته مهم در اينجا اين است كه تعريف حديث كه بيان شد غير از احكام حديث است. اين همان چيزي است كه معمولا مورد غفلت قرار گرفته است و سبب اختلاف شده است. احكامي كه بر حديث بار است چندان نقشي در تعريف حديث ندارد. در بحث رابطه حديث و علوم به خصوص گونه هاي نظريه پردازي حديث در حوزه علوم انساني لازم است به اين نكته توجه شود و از اغاز بايد معلوم گردد كه كدام حديث مد نظر است. حديث گاهي به معناي آنچه از پيامبر صادر شده است تعريف مي شود و گاهي آنچه كه به آن حضرات نسبت داده و نقل مي شود. واضح است كه فرق است بين اين دو. منظور نگارنده در اين بحث، حديث به معناي عام آن است كه بيان شد. از اين رو صحت و ضعف حديث در چندان مورد بحث اين مقاله نيست. واژگان كليدي: قرآن، حديث، نظريه‌پردازي، علوم انساني.