چالش‌هاي مطالعات رايانشي قرآن كريم

The Challenges of Computational Studies of the Holy Qur an

چكيده مطالعات ميان رشته‌اي قرآن مبتني بر رايانه يكي از راهكارهاي نوين كشف معاني و مفاهيم قرآن كريم است كه در پي كشف و تبيين جنبه‌هاي جديدي از اين كتاب آسماني و به دست آوردن روشهاي نوين علوم انساني قرآن محور است. در اين مقاله چالش‌هاي مطالعات رايانه‌اي قرآن كريم با تمركز بر روشهاي ادراك انساني توسط هوش مصنوعي و ماشين‌هاي يادگيري تشريح ميگردد. اين روشها داده ‌كاوي و تشخيص الگو را براي كاوش متن قرآن و تبيين آماري و ساختاري الگوي آن را پيشنهاد مي‌نمايند. كشف نظم موجود در متن قرآن و روابط ميان الفاظ و مفاهيم آنها به وسيله الگوريتم‌هاي پيشرفته كامپيوتري، انگيزه اصلي چنين مطالعاتي مي‌باشد و اميد مي‌رود اين مطالعات ميان رشته‌اي به منظور دستيابي هر چه دقيقتر به دانش قرآني و يافتن شبكه آن به كارگيري شود. كاوش، استخراج و پردازش واژه‌ها و مفاهيم قرآني و روابط ميان آنها با استفاده از روش‌ها و الگوريتم‌هاي داده‌كاوي و كشف الگو راهكارهايي خلاقانه، فزاينده و تمام نشدني در زمينه قرآن‌پژوهي مي‌باشند. به مدل‌سازي ادراك انساني توسط رايانه مبتني بر منطق فازي، الگوريتم‌هاي ژنتيك و شبكه‌هاي عصبي يا تركيب آنها مانند محاسبات نرم و هوش محاسباتي به استخراج آموزه‌هايي جديد از قرآن كريم مي‌انجامد و آناليز عددي و كمي‌سازي داده‌هاي متني و مفهومي قرآن، محققين را با ايجاد شبكه‌هاي ارتباط واژگاني و آيات قرآن كمك خواهد كرد تا با كشف روابط قطعي و احتمالاتي ميان مفاهيم قرآني به هستان‌شناسي نوين قرآن كريم بپردازند. كلمات كليدي: قرآن كاوي رايانشي، چالش‌هاي رابطه قرآن و علوم انساني، مطالعات ميان رشته‌اي قرآن و علوم، هوش مصنوعي، شبكه‌هاي ارتباط واژگاني قرآن.

Abstract The interdisciplinary studies of the Qur an and computer science is one of the new solutions to the discovery of the meanings and concepts of the Holy Qur an, which seeks to explain new aspects of this book and to obtain new methods of Quranic human sciences. In this paper, the challenges of interdisciplinary studies of the Qur an and the computer are explained focusing on the methods of human perception by artificial intelligence and learning machines. These methods suggest the ability to map and recognize the template to explore the text of the Quran, the statistical and structural explanation of the pattern of the Qur an. The discovery of the existing order in the Qur an and the relationship between words and their concepts by advanced computer algorithms are the main motive for such studies, and it is hoped that these interdisciplinary studies will be used to reach the Quran s knowledge and its network more precisely. The following creative solutions offer an innovative and endless approach to the study of the Qur an: to explore, extract and process the Qur anic words and concepts and explain their relationships via using methods and algorithms of data mining, cryptography and pattern discovery. The use of perceptual models such as fuzzy logic, genetic algorithms and neural networks can lead to the extraction of new teachings from the Holy Qur an. And the analysis and quantification of the Quran s textual and conceptual data, will help the researchers of the Quranic sciences, to discover the definitive and probabilistic relationships between the Qur anic concepts and the new histology of the Holy Qur an. The research at hand tries to put forth the computational studies of the Holy Qur an including the creation of graphs, tables and images of the relationship between the words, Quranic words and phrases, and in a more advanced level will talk about the application of methods and algorithms of pattern retrieval in the Holy Quran. it will provide the background for the continuation of Quranic activities for discovering and presenting new methods in humanities. Keywords: computational Quranic research, challenges of the relationship between the Qur an and humanities, interdisciplinary studies of the Quran and sciences, artificial intelligence, Quranic lexical communication networks