تأثير تنش شوري بلندمدت بر عملكرد و برخي خصوصيات فيزيولوژيك ارقام بهاره كلزا (Brassica napus L.) و خردل‏هندي (B.juncea L.)

Effect of long term salinity stress on some physiological characteristics and yield of spring canola cultivars (Brassica napus L.) and Indian mustard (B. juncea L.)

به‌منظور بررسي تأثير شوري بلندمدت بر برخي خصوصيات فيزيولوژيكي و عملكرد گونه‏هاي روغني آمفي‏ديپلوئيد براسيكا آزمايشي به‏صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي بيرجند در سال 1394 انجام شد. عامل اول شوري آب آبياري در چهار سطح شامل: 92/1 (محلول هوگلند به‌عنوان شاهد)، 5، 10 و 15 دسي‏زيمنس بر متر (حاصل از كلريد سديم در محلول هوگلند) و عامل دوم ژنوتيپ در سه سطح شامل: دو رقم بهاره كلزا (Hyola 401 و RGS003) و توده بومي خردل هندي بود. صفات محتوي نسبي آب (RWC) و نشت الكتروليت از غشاء (%EC)، در مراحل طويل‏شدن ساقه ، گلدهي و پرشدن غلاف اندازه‌گيري گرديد. مقايسه ميانگين صفات مورد ارزيابي نشان داد كه مقدار RWC در مرحله اول و دوم نمونه‌برداري و در مرحله سوم به‌استثناي خردل هندي با افزايش شوري، در تمام ژنوتيپ‌ها كاهش يافت. مقدار سديم و نشت الكتروليت از غشاء در تمامي مراحل با افزايش شوري افزايش و مقدار پتاسيم كاهش يافت. كمترين مقدار عملكرد دانه در تمامي ژنوتيپ‌هاي مورد آزمايش مربوط به آخرين سطح شوري اعمال‌شده با افت 31/73، 15/55 و61/67 درصدي نسبت به شاهد به ترتيب در ارقام Hyola 401 ، RGS003 و خردل هندي بود. عملكرد دانه رقم Hyola 401 در مقايسه با دو ژنوتيپ ديگر در سطوح پايين شوري از برتري معني‌داري برخوردار بود؛ ولي با افزايش سطح شوري اختلاف عملكرد بين ژنوتيپ‌هاي موردبررسي سير نزولي به خود گرفته و در سطح dS/m 15 تفاوت معني‌داري مشاهده نگرديد.

To evaluate the effects of long term salinity stress on some physiological characteristics and yield of spring oilseed amphidiploids Brassica species, an experiment was conducted as factorial based on randomized complete block design with three replications in Research Greenhouse of agriculture faculty, university of Birjand, in 2015. The first factor consisted of four salinity levels including 1.9 (Hoagland solution as control), 5, 10 and 15 dS/m (NaCl in Hoagland solution) and the second one was genotype consisting of two spring canola cultivars (Hyola401 and RGS003) and Indian mustard landrace. The traits including RWC and electrolyte leakage (%EC) were measured in stem elongation, flowering and pod filling stages. Mean comparison of evaluated traits illustrated that RWC at first, second of sampling stages in all genotypes and at third of sampling stages except Indian mustard decreased by rising salinity level. The amount of Na+ and electrolyte leakage at all sampling stages increased and the amount of K+ decreased by rising salinity level. The least seed in all all genotypes was related to the highest salinity level with a reduction of 73.31, 55.15 and 67.61 percent relative to control, was achieved in Hyola 401, RGS003 and Indian mustard, respectively. Seed yield of Hyola 401 in comparison to two other genotypes showed significant advantage in low levels of salinity. However increased salinity level, resulted in a downward turn in yield differences, so that, at 15 dS/m no significant differences were observed.