تأثير سطوح مختلف شوري بر رنگيزه‏هاي فتوسنتزي در مراحل مختلف فنولوژي گونه‏هاي روغني براسيكا (Brassica spp)

Effect of different salinity levels on photosynthetic pigments in different phenological stages ofBrassica oilseed species (Brassica SPP)

به‌منظور بررسي تأثير سطوح مختلف شوري بر ميزان رنگيزه‏هاي فتوسنتزي گونه‏هاي روغني آمفي‏ديپلوئيد براسيكا آزمايشي به‏صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي بيرجند در سال 1394 انجام شد. عامل اول شوري آب آبياري در چهار سطح شامل: 92/1 (محلول هوگلند به‌عنوان شاهد)، 5، 10 و 15 دسي‏زيمنس بر متر (حاصل از كلريد سديم در محلول هوگلند) و عامل دوم ژنوتيپ در سه سطح شامل: دو رقم بهاره كلزا (Hyola 401 و RGS003) و توده بومي خردل هندي بود. صفات كلروفيلa، كلروفيلb، كارتنوئيد و شاخص كلروفيل(SPAD) در مراحل طويل‏شدن ساقه ، گلدهي و پرشدن غلاف (مراحل يك، دو و سه نمونه‌برداري) اندازه‌گيري گرديد. مقايسه ميانگين صفات مورد ارزيابي نشان داد كه مقدار شاخص كلروفيل با افزايش شوري در مرحله اول و دوم نمونه‌برداري به ترتيب، به ميزان 5/34 و 9/16 درصد در سطح شوري dS/m 15 نسبت به شاهد افزايش نشان‏داد و در مرحله سوم با افزايش سطوح شوري ميزان اين صفت در Hyola 401 و خردل هندي به ترتيب به ميزان 61/18 و 62/15 درصد در سطح شوري dS/m 15 نسبت به شاهد كاهش نشان‏داد. ميزان كلروفيلa، كلروفيلb و كارتنوئيد در مرحله اول نمونه‌برداري با افزايش شوري، در همه ژنوتيپ‌ها افزايش و در دو مرحله ديگر به‌استثناي رقم RGS003 در سطح شوري dS/m 15 نسبت به شاهد كاهش معني‌دار نشان‏داد. عدم آسيب‌پذيري رنگدانه‏هاي اصلي و كمكي فتوسنتزي در مراحل اوليه اندازه‌گيري مي‌تواند علت بسيار مهمي براي بردباري به شوري گونه‏هاي براسيكا تلقي شود.

To evaluate the effects of different salinity levels on photosynthetic pigments of spring oilseed amphidiploids Brassica species, an experiment was conducted as factorial based on randomized complete block design with three replications in Research Greenhouse of agriculture faculty, university of Birjand, in 2015. The first factor consisted of four salinity levels including 1.9 (Hoagland solution as control), 5, 10 and 15 dS/m (NaCl in Hoagland solution) and the second one was genotype consisting of two spring canola cultivars (Hyola401 and RGS003) and Indian mustard landrace. Chlorophyll a, chlorophyll b, carotenoid and chlorophyll index (SPAD) were measured in stem elongation, flowering and pod filling stages (first, second and third of sampling stages). Mean comparison of evaluated traits illustrated that chlorophyll index at first and second of sampling stages showed 34.5% and 16.9% increasing respectively, by rising irrigation salinity up to 15 dS/m in comparison with control. In the third stage, the amount of this trait showed 18.61% and 15.62% reduction in Hyola 401 and Indian mustard, respectively in salinity level of 15 dS/m in comparison with control. Chlorophyll a, chlorophyll b and carotenoid in the first stage of sampling increased in all genotypes by rising salinity level while decreased significantly in the other other stages except in RGS003 cultivar at 15 dS/m salinity level in comparison with control. Invulnerability of main and auxiliary photosynthetic pigments in the early stages of measurement can be considered as a very important cause for the Brassica species tolerant to salinity.