تدابير و الزامات توسعه و پيشرفت ج. ا. ايران در افق 2050

يكي از نكات مهمي كه نخبگان سياسي كشورهاي مختلف مدنظر قرار مي‌دهند، پيش­بيني جايگاه و رتبه­بندي جهاني كشورها در چشم­انداز دهه‌هاي آتي است. در اين مقاله نسبت به ارائه پيش­بيني نهادهاي بين­المللي از وضعيت ده كشور اول جهان در سال 2050 و همچنين تبيين آثار مثبت و مخاطره‎هاي مربوطه اقدام شده است. در افق سال 2050، فرصت­هاي مختلفي براي كشورهاي نوظهور و همچنين ج.ا.ايران فراهم مي‌باشد. مشروط بر آن­كه از قابليت­ها و مزيت‌هاي دروني كشور در تعامل فعالانه با محيط بين­المللي بهره‌گيري مناسب به عمل آيد. ج.ا.ايران داراي ظرفيت­هاي بالقوه فراواني مي‌باشد كه هر يك از آن­ها مي‌تواند به عنوان «پيشران­هاي» اصلي توسعه و پيشرفت مد نظر قرار گيرد. هرگاه نسبت به هر يك از ظرفيت­هاي مربوطه «مزيت­سازي‌هاي» مختلف صورت گيرد، تصوير اميد بخشي از ج.ا.ايران در افق مزبور وجود دارد. اما اگر نسبت به بهره‌گيري از ظرفيت­هاي بالقوه، تعلل وجود داشته باشد، با توجه به سرعت تحولات در عرصه فناوري‌هاي پيشرفته، فرصت­سوزي‌هاي فراواني براي كشور رقم خواهد خورد و ج.ا.ايران را از اهداف مورد نظر دور خواهد ساخت. به عنوان نمونه تصويري از فرصت­زايي‌ها و همچنين فرصت­سوزي‎هاي مربوط به بخش نفت و گاز ارائه شده است كه قابل تأمل مي‌باشد. بدين معني كه تحرك بهره‌گيري از ظرفيت­ها و مزيت‌هاي موجود موجب ارتقا جايگاه و رتبه ج.ا.ايران خواهد شد، ولي تعلل احتمالي براي ج.ا.ايران، فرصت­سوزي و همچنين متضمن تهديدات مختلف خواهد بود. ريشه فرصت­سوزي‌ها، ناشي از تعلل در بهره‌گيري از منابع و همچنين عدم تعامل فعالانه با محيط بين­المللي است. كشورهاي همسايه كه داراي تعامل فعالانه با محيط بين­المللي هستند، نسبت به بهره‌گيري همه­جانبه از منابع و مزيت­هاي دروني خود اقدام خواهند كرد. و فشار بر ج.ا.ايران افزايش خواهد يافت. آمارهاي مقايسه‌اي از وضعيت ذخاير، توليد و صادرات گاز در ايران و قطر مورد ارزيابي قرار گرفته و آثار آن­ها در خصوص افزايش توليد ناخالص داخلي، در آمد سرانه كشور رقيب نيز ارائه شده است. در پايان نيز به الزامات تعامل فعالانه با محيط بين­الملل براي بهره‎گيري از ظرفيت‌ها و مزيت‌هاي دروني پرداخته شده است.