واژگان معرّب، تعاريف، تاريخچه ويژگي‌ها و قواعد حاكم بر آن

يكي از ويژگي هاي شاخص پويايي يك فرهنگ، پويايي زبان آن است. به ويژه از حيث ورود واژگان، ميزان وام گيري از زبان هاي ديگر، شدّت تعامل يك فرهنگ با فرهنگهاي ديگر را در زمينه هاي سياسي اجتماعي اقتصادي نشان مي‌دهد. زبان عربي به عنوان زباني پويا و شكوفا در گذشته و حال و چه عصرهاي جاهلي و اسلامي تاكنون نمود روشني از اين تفاعل و تعامل ميان فرهنگها ي همسايه نظير ايران و يونان است. چراكه واژگان بيگانه (مُعرّب) در زمينه ساحت هاي ذكر شده در حوزه ي زبان عربي از تكثّر بر خوردار است و صدها كلمه در باب زراعت، تجارت و سياست، صنعت و ديانت و تربيت و .... وارد شده است و در اين راستا مجموعه واژگان بيگانه (عجمي) كه براي بيان مقاصد گوناگون به روش قواعد و بنا، ساختمان و حركات و احكام زبان عربي نظير ابدال، قلب، ادغام، حذف، معرفه و نكره، التقاء ساكنين و ... در حوزه تعريب جاي مي‌گيرد و انديشمنداني نظير سيبويه، جواليقي، سيوطي و جوهري ضمن شمارش واژگان معرّب در معجم‌هاي خود به بيان نظريات خويش در باب ساختار و قواعد و ويژگي ها و اشكال واژه معرب اشاره كردند. در اين مقاله ضمن تعريف تعريب و بيان تاريخچه‌ي مختصري از آن قبل از اسلام تا عصر حاضر به ويژگي ها و اشكال واژگان معرب و نيز قواعد و قوانين حاكم بر تعريب اشاره مي‌شود كه به روش كتابخانه اي و توصيفي صورت گرفته‌است.