بررسي اثر زهكشي ميان‌فصل بر انتقال املاح در پروفيل خاك تحت شرايط زهكشي كنترل شده اراضي شاليزاري

حركت آب و املاح به سمت زهكش بر ميزان خروج املاح از زهكش و در نتيجه ايجاد آثار منفي ناشي از تخليه زه‌آب شور به محيط زيست تاثير بسزايي دارد. خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك، خصوصيات كيفي آب آبياري و نحوه مديريت زهكش از عوامل مهم تاثيرگذار بر ميزان خروج املاح از زهكش به‌حساب مي‌آيند. اين پژوهش با هدف بررسي تاثير مديريت زهكشي اراضي شاليزاري و زهكشي ميان‌فصل بر نحوه انتقال املاح در خاك تحت شرايط اراضي شاليزاري انجام شد. در اين راستا مدل فيزيكي زهكشي زيرزميني كنترل شده اراضي شاليزاري ساخته شد. در مخزن مدل فيزيكي، لوله زهكش موج‌دار با پوشش ژئوتكستايل در عمق 70 سانتي‌متري و فاصله بين زهكش 245 سانتي‌متري نصب شد. مخزن با خاك اراضي شاليزاري منطقه پر شد و پس از كشت برنج، در طول آزمايش از محلول ‌خاك در عمق‌هاي 40، 50 و 70 سانتي‌متري نمونه‌برداري انجام و غلظت كل املاح در آزمايشگاه قرائت شد. به منظور برآورد پارامترهاي انتقال املاح شامل Dispersivity، Tortousity Factor،Molecular Diffusion Coefficient و Precipitation Limit از تركيب مدل DRAINMOD و الگوريتم ژنتيك استفاده شد. مدل توانست با شاخص آماري nRMSE كمتر از 20 درصد هر دو مرحله قبل و بعد از زهكشي ميان‌فصل را با كاركرد بسيار خوب شبيه‌سازي نمايد. نتايج نشان از اهميت فرآيند پخشيدگي به ميزان 5/2 برابر در مرحله قبل از زهكشي ميان‌فصل و اهميت فرآيند انتشارپذيري به ميزان 6/1 برابر در مرحله بعد از زهكشي ميان‌فصل داشت.