مدل ارتباطي توسعه فرهنگي و شهروندان تهراني (بر اساس الگوي نظري شهر خلاق)

در اين مقاله نگارنده بر فضاي شهر به‌عنوان هدف اصلي توسعه فرهنگي تمركز دارد. اين رويكرد كه اساساً مبتني بر راه‏كارهاي توسعه‌ي فرهنگي يونسكو است، بر اين امر تأكيد مي‌كند كه هر شهر بايد بر اساس مهمترين عناصر باستاني، تاريخي موقعيت جغرافيايي و منابع انساني‌اش سياست‌گذاري‌هاي فرهنگي ويژه‏ي خود را تدوين و به اجرا بگذارد. بر اين اساس مي‌توان خلاقيت فرهنگي را فرايندي تعريف كرد كه به ما كمك مي‌كند تا رؤياهاي فرهنگي‌مان را جامه عمل بپوشانيم. در اينجا مفهوم شهر خلاق به‌عنوان مفهومي تازه در بحث‌هاي توسعه‌ي فرهنگي شهر، مفهوم سرمايه‌ي انساني را در كانون نظريه‌پردازي خود قرار مي‌دهد. در اين راستا، اين مفهوم بر خلاقيت، توسعه اجتماع تأكيد مي‌كند و فرهنگ را اصلي‌ترين شاخص براي داشتن شهري پويا، زنده و سازگار در نظر مي‌گيرد، كه براي نسل‌هاي آينده نيز پابرجا و بارور است. در چنين فرهنگي، كنش مشترك يكي از مهم‌ترين جنبه‌هاي آن را تشكيل مي‌دهد. بر اساس همين الگوهاي مطرح‌شده هدف اصلي اين پژوهش رسيدن به مدلي تعاملي در توسعه‌ي فرهنگي شهروندان تهراني است؛ و پرسش اين است كه آيا مي‌توان شهروندان تهراني را به‌عنوان كنشگراني فعال وارد بازي ايجاد توسعه فرهنگي شهر كرد؟ در جواب اين پرسش مي‌توان گفت چنين كنشي متضمن تاريخ و حافظه، منابع و دستاوردهاي فرهنگ و هنري و فضاهاي عمومي مشترك است. بدين منظور نظريه شهر-خلاق كه مستقيماً به توسعه فرهنگي شهر پرداخته است و يكي ازنظريات كارآمد در اين زمينه به‌حساب مي‌آيد، به‌عنوان نظريه اصلي در نظر گرفته ‌شده و سعي شده تا به كمك ديدگاه‌هاي ديگر تكميل گردد و نهايتاً به مدلي مناسب دست‌ يابيم. مدل مورد استفاده در اين پژوهش را مدل تعاملي توسعه فرهنگي ناميده‌ايم.