شناسايي و كاربرد گياهان دارويي مراتع (مطالعه موردي: حوزه رحيم‌آباد استان گلستان)

مباحث وابسته به گياهان دارويي و داروهاي گياهي از بحث انگيزترين و پرجاذبه ترين موضوعات مربوط به علوم پزشكي در دهه‌هاي اخير بوده است. گسترة عقايد در اين زمينه هر فرد جوينده‌اي را دچار شگفتي مي‌كند. در سويي افرادي وجود دارند كه درمان هر بيماري را در داروهاي گياهي يافته و با اين استدلال كه اين داروها منشاء طبيعي داشته، لذا با بدن طبيعي انسان هم خواني دارند از مصرف هيچ گياهي دريغ نمي‌كنند و در طرف ديگر افرادي بر اين باور هستند كه گياهان فاقد اثرند و استدلال آنها فقدان اطلاعات مستند علمي در زمينة كاربرد اين داروها يا ممتنع بودن اثر بخشي يك گياه در بيماري‌هاي مختلف و يا فقدان اطلاعات دارويي گياهي در كتب مورد استفاده پزشكان مي‌باشد. حوزه رحيم‌آباد در استان گلستان قرار گرفته و بخاطر تنوع خاك و سازند زمين‌شناسي و همچنين دامنه ارتفاعي زياد (8/2004 متر)، از لحاظ گياهان دارويي، از تنوع خوبي برخوردار است. اين تحقيق به منظور شناسايي، كاربرد درماني، مواد مؤثره، نحوه مصرف گياهان فوق صورت گرفته است. حاصل مطالعات فلورستيك اين حوزه، شناسايي نزديك به 93 گونه از 34 تيره گياهي بود. از اين تعداد 30 گونه دارويي تشخيص داده شد كه در جدول شماره (1) آورده شده است. در جدول شماره (2) نيز، متوسط فراواني، درصد پوشش هر گونه و تراكم هر گونه در پلات هاي اندازه‌گيري شده آورده شده است. از مهمترين گياهان دارويي منطقه، مي توان از گونه‌هاي polium Teucrium، Lamium album، Thymus vulgaris، Berberis vulgaris نام برد كه به لحاظ دارويي از ارزش بالايي برخوردارند كه مي‌بايستي نسبت به توليد و فرآوري آنها اقدام كرد. با توجه به گياهان دارويي و علوفه‌اي حوزه رحيم آباد، ارائه برنامه‌هاي مدون جهت مديريت و حفاظت آنها و احياء پوشش گياهي حوزه، ضروري بوده كه جهت نيل به اين مقصود، اجراي برنامه‌هاي آموزشي و ترويجي، همين‌طور كنترل فشار چرا و جلوگيري از تخريب محيط نيز بايد در دستور كار برنامه‌ريزان قرار گيرد. با اعمال قرق و برنامه هاي اصلاحي نظير كپه‌كاري و ... مي‌توان باعث تقويت و حفظ گياهان با ارزش دارويي و علوفه‌اي سطح حوزه گرديد.