چكيده فارسي :
مقدمه
شناخت ويژگي هاي پيكرسنجي، فيزيولوژيكي و مهارتي در هر رشتة ورزشي از عوامل تعيين كننده و مؤثر در اجراي ورزشكاران است و پيش نياز بسيار مهم در واليبال و موفقيت آن به شمار مي آيند. امروزه با وجود گسترش روزافزون واليبال و حرفه اي شدن مربيان و بازيكنان، اطلاعات تحقيقي كمي در مورد ويژگي هاي عملكردي و فيزيولوژيك بازيكنان نخبة واليبال وجود دارد (Malá, Malý, Záhalka, Bunc, 2010). اما از آنجا كه براي استعداديابي و شناخت عوامل مورد نياز، شناسايي ويژگيهاي فيزيولوژيكي و جسماني بازيكنان نوجوان اهميت دارد و براي انتخاب بازيكنان تيم هاي رده ي سني نوجوانان به طور گسترده استفاده مي شوند، مي توان با شناخت اين عوامل ، نگرشي براي مربيان و متخصصان فراهم كرد تا از طريق آن بتوانند براي انتخاب بازيكنان و ارائة برنامه هاي تمريني بهره جويند. از اين رو هدف از تحقيق حاضر بررسي ارتباط بين موفقيت تيم ها با ويژگي هاي پيكرسنجي، فيزيولوژيكي و مهارتي بازيكنان پسر 7 دوره اخير مسابقات جام جهاني نوجوان واليبال مي باشد.
روش تحقيق
تحقيق حاضر از نوع زيربنايي، كاربردي بوده و جامعه آماري اين پژوهش را بازيكنان نوجوان پسر تيم هاي شركت كننده در مسابقات جهاني واليبال نوجوانان از سال 2003 تا 2015 تشكيل مي دهد. اطلاعات مربوط به 8 تيم برتر هر دوره از رقابت ها (مجموعا 56 تيم) كه حاوي شاخص هاي قد، وزن، BMI، سن، ارتفاع پرش عمودي اسپك و دفاع و فاكتورهاي مهارتي شامل اسپك، دفاع، سرويس، دريافت، توپگيري و پاس در سه دسته ي موفق، در جريان و خطا كه بوسيله سيستم آناليز VIS گرد آوري شده، مي باشد از آرشيو فدراسيون جهاني واليبال (FIVB) استخراج شد. ابتدا طبيعي بودن داده ها توسط آزمون كولموگروف – اسميرنوف مشخص گرديد. سپس در صورت طبيعي بودن توزيع داده ها از آزمون همبستگي پيرسون و در صورت غير طبيعي بودن آن از آزمون همبستگي كندال استفاده شد (سطح معني داري 05 /0P در نظر گرفته شد).
نتايج
يافته هاي تحقيق حاضر حاكي از همبستگي معني دار بين فاكتور هاي آنتروپومتريكي وزن (037/0p= و267/0r= -) ، شاخص توده بدني (032/0p= و342/0r= -)، سن (045/0p= و273/0r= -) و قد (013/0p= و487/0r= -) و فاكتورهاي آمادگي جسماني پرش عمودي ارتفاع اسپك (026/0p= و163/0r= -) و ارتفاع دفاع (043/0p= و376/0r= -) با موفقيت تيم ها مي باشد. همچنين نتايج حاصل از همبستگي پيرسون بين فاكتور هاي مهارتي با موفقيت تيم ها نشان داد، در تيم هاي برتر ميزان اسپك امتياز (028/0p= و 435/0r=-)، خطاي اسپك (016/0p= و324/0r= )، خطاي پاس (022/0p= و365/0r=) و خطاي دريافت (039/0p= و238/0r=) منجر به امتياز مستقيم بيشتر مي شود.
بحث و نتيجه گيري
با توجه به نتايج آزمون همبستگي بين فاكتور هاي آنتروپومتريكي و آمادگي جسماني از جمله وزن، شاخص توده بدني، سن، قد، ارتفاع حمله و ارتفاع دفاع با موفقيت تيم ها همبستگي معني داري وجود دارد. افراد قد بلند به دليل اينكه مركز ثقل شان نيز بالاتر بوده و ارتفاع دستشان هم بلندتر است، از تكنيك اسپك و دفاع روي تور بهتري برخوردار بوده و موفقتر مي باشند (Milić et al., 2017). همچنين نشان داده شده كه بازيكنان با سن بيشتر از قد، جرم عضله و ارتفاع پرش و ارتفاع دفاع بيشتري برخوردارند و بين سن تيم ها و موفقيت آنها همبستگي معني داري وجود دارد بطوريكه با افزايش سن، تجربه و قدرت تحليل و تصميم گيري در شرايط خاص در مسابقه بالاتر مي رود، در نتيجه در رقابت ها به نتايج بهتري دست مي يابند (سليمي‌آوانسر, 1388).
اسپك و دفاع نيز از مهارت هاي پيش بيني كننده ي برد تيم ها محسوب مي شوند و بايد براي بهبود سطح كيفي آن ها اقدامات لازم صورت گيرد. اسپك هم به طور مستقيم باعث كسب امتياز مي شود و هم شرايط دريافت را براي تيم مقابل سخت تر مي كند، همبستگي مطلوبي با موفقيت تيم ها دارد. از طرفي در تيم هاي موفق خطاي اسپك، خطاي پاس و خطاي دفاع كمتر بوده و بايد تدابيري در زمينه كاهش بيشتر اين خطاها صورت گيرد. همچنين روند تغييرات دريافت و توپگيري عالي در طي هفت دوره جام جهاني رو به رشد بوده است. اما بايد روي فاكتورهاي مهارتي سرويس، پاس، دفاع تمركز بيشتري صورت گيرد تا شاهد تغييرات رو به رشدي در همه جنبه هاي واليبال باشيم.
نتيجه گيري كلي اينكه هر چه تيم ها بازيكناني با قد بلند تر، سن بيشتر، شاخص توده بدني مناسب تر و ارتفاع اسپك و دفاع بالاتري داشته باشند، عملكرد آن ها بهتر خواهد بود. همينطور هر چه سطح تيم ها بهتر مي شود، امتيازآوري از طريق اسپك صحيح بيشتر و سطح خطاي اسپك، خطاي پاس و خطاي دريافت كمتر مي شود. همچنين تغيير در تاكتيك هاي واليبال نشان از بكارگيري روش هاي نوين علمي توسط تيم هاي موفق دارد و بيانگر اين واقعيت است كه واليبال مدرن حتي در سطح نوجوانان دائماً در حال تغيير و تحول مي باشد و مربيان بايد خود را با دانش اين تغييرات و روز همراه كنند.
