نقش و كاركرد اخلاق، در نظام سازي و توانمندسازي تمدن اسلامي از منظر علامه طباطبايي

نقش و كاركرد اخلاق ، در نظام سازي و توانمندسازي تمدن اسلامي از منظر علامه طباطبايي، زير شاخه بحث گسترده‌تر تعامل تمدن و اخلاق است. اخلاق و تمدن، روابط چندگانه‌اي دارند، چنان كه گاه هستي و زوال تمدن، تابعي از حضور يا غياب اخلاق، تحليل مي‌شود؛ همچنين بالندگي، تداوم و گسترش آن؛ يكي از وجوه رابطه تمدن و اخلاق، تأثير اخلاق در نظام سازي و توانمندسازي تمدن است كه باز مي‌گردد به چگونگي حدوث و بقاي تمدن؛ اين مدل رابطه، نسبت به اخلاق اسلامي و تمدن اسلامي،ضروت بيشتري دارد؛ چرا كه معنويت، از مولفه‌هاي اصلي و متمايز كننده تمدن اسلامي از تمدن‌هاي ديگر به شمار مي‌آيد و همين اخلاقيت تمدن اسلامي است كه آن را به عنوان آلترناتيو قوي در برابر تمدن مادي گراي غرب مطرح كرده است؛ چرا كه تمدن غرب يك بعدي و تك ساحتي است و حال آن كه انسان كه كاربر تمدن است، مادي تنها نيست بلكه معنويت‌گرايي بخش جدايي ناپذير وجود او است. اين مدعا به روش‌هاي مختلف قابل بررسي و اثبات است. در ميراث اسلامي ما، بزرگان متفكران اسلامي در قالب‌‌ها و مناسبت‌هاي مختلفي در اين باره سخن گفته‌اند؛ علامه طباطبايي(ره) كه اسلام شناس جامع‌الاطرافي است، ديدگاه ويژه‌اي درباره انسان و اجتماع- كه اركان اصلي تمدن‌اند- دارد و همين ديدگاه علامه، مبناي اخلاق نيز قرار گرفته؛ از اين رو در انديشه علامه رابطه تمدن و اخلاق شكل گرفته است اگر چه به صورت آشكارا به آن نپرداخته است. بر اين اساس نوشتار حاضر مي‌كوشد،رابطه اخلاق اسلامي با نظام سازي و توانمندسازي تمدن اسلامي، را از مباني انديشه‌اي علامه طباطبايي (ر.ه)استنباط كرده و به صورت نظريه‌اي منسجم صورت بندي كند