واكاوي ضيوه سمبه زني يا نقص كوبي بر جلذهاي ضربي دورۀ سلجوقي

در افق تاريخ بشر، قدمت جلدسازي و صحافي همپاي ساخت و نگارش كتاب ها تخمين زده شده است كه به منظور حفاظت و همين طور آذين كتاب انجام مي شده است. هنرمندان مسلمان براي ايجاد نقوش با ساده ترين ابزار، هنرنمايي خود را آغاز كرده و با تفكر و خلاقيت، سعي در پيچيدگي و افزايش تنوع در نقوش كردند. با نگاهي گذرا به جلدهاي اوليه اسلامي [كه غالباً از دوره سلجوقي به بعد در دسترس است]، مي توان مشاهده كرد جلدهاي هندسي‌اي وجود دارند كه در دسته بندي جلدهاي ضربي قرار مي‌گيرند كه گويا با وجود نقوش پركار و واحد، از يك قالب بزرگ در اجراي آن استفاده نشده و تمامي سطح جلد با تك‌نقش‌هاي كوچك و ريز، به نقشي يكپارچه و هماهنگ تبديل گرديده و گاهي اين نقوش ظريف به بافت تمامي سطح متن و حاشيه تبديل شده است. ميان منابع علمي و پژوهشي كه در زمينه كتاب آرايي ايران موجود است، تا كنون پژوهشي خاص در زمينه روش نقش كوبي و نقوش آن صورت نگرفته است؛ ازاين‌رو نبود پژوهشي مستقل در زمينه اين ابزار و تكنيك، ضرورت شناخت و تشخيص را در اين هنر كاربردي ايجاد مي كند تا با شناسايي اين نقوش و تكنيك ها بتوان در صدد گسترش و توسعه نقوش بود و به جنبه هاي ديگر اين فن و هنر توجه داشت؛ لذا هدف اصلي اين مقاله، معرفي و شناخت تكنيك نقش كوبي در جلدهاي چرمي دوران سلجوقي تا تيموري به عنوان نوعي خاص از روش جلدسازي ايراني است كه تا كنون به صورت مجزا و مدون به آن پرداخته نشده است.