نگاهي شناختي-سرنموني به همخوان هاي زبان فارسي

پژوهش حاضر در پي آن است كه در چهارچوب نظريه‌اي شناختي به توصيف برخي همخوان‌هاي زبان فارسي و واجگونه‌هاي آن بپردازد. به اين منظور ضمن مطرح نمودن رويكردهاي سنتي و زايشي به مفهوم واج و رابطه ميان واج و واجگونه‌ها، به معرفي نظريه واج‌شناسي طبيعي ناتان(1986) كه نگاهي سرنموني به واج‌هاي زبان دارد، مي‌پردازيم. در چهارچوب رويكرد مذكور با به كارگيري اصل مقوله‌بندي و مدل مقوله شعاعي ليكاف(1987) براي برخي همخوان‌هاي(b, t, d, f, m, n, z, k, g, t) زبان فارسي مقوله‌اي شعاعي پيشنهاد و هم‌پوشي ميان مقوله‌ها بررسي شد. نتايج نشان داد اولاً مقوله‌هاي واجي همچون ساير مقوله‌هاي مفهومي مرز مشخصي ندارند، ثانياً براي عضويت در هر مقوله داشتن ميزاني از شباهت با عضو سرنمون يا ديگر اعضاي مقوله مذكور كفايت مي‌كند، ثالثاً واجگونه‌هاي مختلف هريك تحت تأثير بافت آوايي و برخط حاصل مي‌شود و اضافه يا كم شدن واجگونه‌ها در هر مقوله محتمل است.