تحليل پديدۀ كشش جبراني در گونۀ كرماني براساس نظريۀ واج‏شناسي بهينگي

اين پژوهش با هدف تحليل پديدۀ كشش جبراني در گونۀ كرماني براساس نظريۀ بهينگي انجام گرفته است. نظريۀ بهينگي يكي از رويكردهاي محدوديت‏بنياد محسوب مي شود كه در چهارچوب مكتب زايشي مطرح شد. شيوۀ انجام پژوهش به صورت توصيفي-تحليلي مي باشد و به منظور گردآوري داده ها از روش كتابخانه اي استفاده شده است. بر اين اساس به منظور دست يابي به داده هاي مورد نظر از منابع موجود در مورد گونۀ كرماني و همچنين شم زباني نگارنده كه بومي منطقه مي باشد استفاده شده است. پس از بررسي داده هاي استخراج شده و تقسيم بندي آنها براساس نوع وقوع پديدۀ كشش جبراني و ساخت هجايي واژگان مورد نظر در گونۀ كرماني، مهم ترين محدوديت هاي حاكم بر صورت هاي بهينه پديدۀ كشش جبراني در اين گونۀ زباني مشخص شده اند. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد گونۀ كرماني در بيشتر موارد همخوان هاي چاكنايي /h/ و / ʔ/ را در جايگاه مياني و پاياني حذف مي كند كه اين حذف در بيشتر موارد باعث كشش جبراني واكۀ ماقبل خود مي شود. حذف همخوان هاي چاكنايي /h/ و /ʔ/ در جايگاه عضو اول خوشۀ همخواني در واژه هاي تك هجايي با ساخت هجايي (CVCC) باعث ايجاد فرايند كشش جبراني پيوسته واكه مي گردد؛ حذف اين همخوان ها در جايگاه عضو دوم خوشۀ همخواني در واژه هاي تك هجايي و دو هجايي با ساخت هجايي (CVC.CV(C)) نيز زمينه ساز فرايند كشش جبراني ناپيوسته مي شود. هر چند كشش جبراني ناپيوسته در زبان هاي دنيا بسيار كم بسامد است اما مي توان نمونه هايي از آن را در گونۀ كرماني مشاهده كرد. نتايج به دست آمده از تحليل اين پديده در قالب نظريۀ بهينگي نيز نشان مي دهد كه دو نوع محدوديت پايايي ضد حذف (MAX-IO [segment] و MAX-μ) و يك محدوديت نشانداري (NOCLUSTER-glottal) وجود دارد كه ترتيب اعمال و رتبه بندي محدوديت هاي دخيل در اين فرايند به صورت زير مي باشد: NOCLUSTER-glottal, MAX-μ MAX-IO