اثرات تنش خشكي بر تسهيم ماده خشك ارقام گندم در مراحل رشد

توزيع شيره پرورده بين مخازن يكي از مهمترين فرايندهاي فيزيولوژيك براي عملكرد در گياهان زراعي مي باشد كه تحت تاثير تنش خشكي قرار مي گيرد. به منظور بررسي اثر تنش خشكي در مراحل مختلف رشد بر درصد توزيع مواد فتوسنتزي بين اندام هاي مختلف ارقام گندم، آزمايشي به صورت فاكتوريل بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار با استفاده از پنج رژيم آبياري و چهار رقم گندم چمران، هامون، هيرمند و شيراز در دو سال زراعي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي زهك اجرا شد. مقدار تجمع و انتقال مجدد مواد فتوسنتزي با استفاده از روش وزني تعيين شد. نتايج نشان داد كه تنش خشكي باعث كاهش وزن خشك كل، وزن خشك برگ، وزن خشك ساقه، وزن خشك ريشه و سنبله گرديد. درصد تسهيم ماده خشك به ساقه و سنبله روند كاهشي و به ريشه روند افزايشي نشان داد، به نحوي كه در تيمار تنش شديد ضريب تسهيم وزن خشك ريشه 21 درصد نسبت به شاهد افزايش داشت. تنش در مراحل مختلف فنولوژي تاثير بسزايي بر توزيع مواد فتوسنتزي بين اندام هاي مختلف گياهي داشت به طوري كه تنش در مراحل رشد رويشي سبب افزايش درصد وزن خشك ريشه و كاهش وزن خشك برگ يا به عبارتي غلبه درصد تسهيم مواد به ريشه نسبت به اندام هاي هوايي گرديد. تنش در مرحله زايشي سبب كاهش درصد وزن خشك برگ و ريشه و افزايش وزن خشك ساقه و سنبله گرديد. در بين ارقام مورد بررسي، ارقام چمران و هامون كه قبل از مرحله گلدهي ماده خشك بالا و درصد تسهيم نسبتاً متعادلي بين اندام ها داشتند پس از رسيدگي كامل در هر دو شرايط آبياري معمول و تنش با تسهيم بيشتر درصد مواد فتوسنتزي به سنبله ها، عملكرد دانه بالايي را به خود اختصاص دادند و رقم هيرمند از تسهيم ماده خشك مناسبي برخوردار نبود.