بررسي روابط بين صفات زراعي و عملكرد دانه در ژنوتيپ‌هاي آفتابگردان با استفاده از تجزيه به عامل‌ها

دوازده ژنوتيپ آفتابگردان روغني با استفاده از طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار، در سال زراعي 1394 جهت بررسي روابط و تنوع موجود بين صفات زراعي با عملكرد دانه و اجزاي آن مورد ارزيابي و بررسي قرار گرفتند. هر كرت شامل سه رديف كشت چهار متري به فاصله شصت سانتي‌متر و با فاصله بوته بر روي هر رديف بيست سانتي‌متري در نظر گرفته شد. ده صفت در اين پژوهش اندازه‌گيري شد. تجزيه واريانس تنوع قابل ملاحظه‌اي بين ارقام از نظر تمامي صفات مورد مطالعه نشان داد. روابط بين صفات به وسيله روش تجزيه به عامل‌ها تحليل شد. در اين بررسي چهار عامل مستقل مجموعاً 5/82 درصد از تغييرات كل داده‌ها را تبيين كردند. عامل اول با 2/34 درصد از تغييرات داده‌ها شامل صفات عملكرد دانه، قطر طبق و ارتفاع بوته بود كه به نام عملكرد دانه نامگذاري شد. عامل دوم با توجيه 9/21 درصد از تغييرات كل شامل صفات طول برگ، قطر بذر و طول بذر بود و به نام مشخصات بذر نامگذاري شد. عامل سوم با توجيه 5/14 درصد از تغييرات داده‌ها شامل صفت وزن صد دانه بود و به نام عامل وزني شناخته شد و در آخر عامل چهارم شامل صفات قطر ساقه، عرض برگ و عرض بذر با توجيه 7/11 درصد از واريانس داده‌ها به نام قامت گياه نام‌گذاري شد. با توجه به توجيه درصد تنوع هر يك از عامل‌ها، عامل‌هاي اول و دوم داراي اهميت ويژه‌اي در برنامه‌هاي به‌نژادي آفتابگردان مي‌باشد كه با بهبود صفات داخل اين عامل‌ها مي‌توان عملكرد دانه را تحت تأثير قرار داد.