برآورد اجزاي واريانس ژنتيكي، ضرايب تنوع ژنتيكي و وراثت¬پذيري عملكرد دانه گندم و اجزاي آن در شرايط آبياري و تنش¬خشكي

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي برخي صفات مورفولوژيك 23 ژنوتيپ بومي،7 رقم تجاري و3 ژنوتيپ سوئيسي در دو شرايط تنش خشكي و آبياري از طرح كرت‌هاي خرد شده‌ با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز در سال94-1393استفاده گرديد. در بين ژنوتيپ¬هاي مورد بررسي، ژنوتيپ¬هاي بومي 4856KC و 4512 KC بيشترين و ژنوتيپ4144 KC كمترين عملكرد دانه را در هر دو شرايط آبياري مرسوم و تنش¬خشكي به خود اختصاص دادند. محاسبه ضرايب تنوع ‌ژنتيكي (GCV) براي صفت عملكرد دانه در شرايط آبياري مرسوم (77/30%GCV=) و تنش خشكي (7/27%GCV=) نشان داد كه تنوع زيادي براي اين صفت در هر دو شرايط در مقايسه با ساير صفات وجود دارد. نتايج نشان داد بيشترين وراثت‌پذيري عمومي (h2) در شرايط آبياري مرسوم مربوط به صفات ارتفاع بوته (6/98% h2=) و عملكرد دانه (6/98%h2=) و كمترين آن به تعداد دانه در سنبله (7/80%h2=) اختصاص داشت. بيشترين وراثت‌پذيري در شرايط تنش‌خشكي مربوط به صفات ارتفاع بوته (5/98%h2=)، عملكرد دانه (9/92%h2=) و وزن هزار دانه (1/90%h2=) و صفت شاخص برداشت (1/59%h2=) كمترين وراثت‌پذيري عمومي را به خود اختصاص دادند. با توجه به بالا بودن وراثت‌پذيري عمومي براي عملكرد دانه و ارتفاع بوته مي‌توان اظهار داشت كه امكان گزينش ژنوتيپ‌هاي مطلوب و استفاده از آنها در دورگ‌گيري براي توليد لاين‌هاي با عملكرد بالا و نيمه پاكوتاه وجود دارد.