اثر نيتروژن بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه ژنوتيپ¬¬هاي گندم در رژيم¬¬هاي مختلف رطوبتي

به منظور بررسي واكنش عملكرد و اجزاي عملكرد دانه ژنوتيپ¬هاي اميد¬بخش گندم نان در شرايط تنش رطوبتي و مقادير مختلف نيتروژن، آزمايشي به صورت اسپليت پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال¬هاي زراعي 91-1389 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي جلگه رخ تربت حيدريه اجرا گرديد. سه سطح آبياري در كرت¬هاي اصلي (شامل 80، 120 و 160 ميلي¬متر تبخير از تشت تبخير كلاس A به ترتيب I1، I2 و I3) و ژنوتيپ¬ها و ارقام در سه سطح (شامل C-86-3، C-86-5 و پيشگام به ترتيب V1، V2 و V3) و مقادير نيتروژن خالص در 4 سطح (صفر، 75، 150 و 225 كيلوگرم در هكتار به ترتيب N0، N1، N2 و N3) به صورت فاكتوريل در كرت¬هاي فرعي قرار گرفت. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كمترين و بيشترين عملكرد دانه به ترتيب از تيمار I3 (5901 كيلوگرم در هكتار) و I1 (7542 كيلوگرم در هكتار) به¬دست آمد. ميانگين عملكرد دانه در سطوح كودي N0 ، N1 ، N2 و N3 به ترتيب 5040 ، 6652 ،7359 و7646 كيلوگرم در هكتار بود. افزايش نيتروژن تا سطح 150 كيلوگرم در هكتار به-طور معني¬دار موجب افزايش عملكرد دانه گرديد. افزايش عملكرد دانه ناشي از تيمار I1 و سطوح بالاي نيتروژن عمدتاً مربوط به افزايش عملكرد بيولوژيك، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه بود. بيشترين و كمترين عملكرد دانه به ترتيب مربوط به ژنوتيپ C-86-5 (6969 كيلوگرم در هكتار) و C-86-3 (6289 كيلوگرم در هكتار) بود. با توجه به اين كه ژنوتيپ C-86-5، بالاترين عملكرد دانه را به خود اختصاص داد، مي¬توان آن را به عنوان ژنوتيپ مناسب جهت استفاده در برنامه¬هاي اصلاحي مناطق خشك و نيمه خشك پيشنهاد نمود.