بررسي قاعده لاضرر بارويكردتطبيق برحق كرامت انساني

درجستارحاضر باروش تحليلي-توصيفي به تبيين قاعده لاضررازديدفقها پرداخته شده است وسپس اين قاعده برحفظ كرامت انساني درحقوق شهروندي تطبيق شده است ،نتايج بيانگرآن است كه قاعده لاضرر ازمهمترين قواعدي است كه مي تواند ازكرامت ومنزلت اجتماعي افرادحمايت كند. حفظ كرامت انسانى، از مقاصد كلى شريعت به شمار مى‏رود و فقه اسلامى در هيچ يك از قوانين خود، كرامت و احترام انسان را پايمال نمى‏كند ضرر معنوي درحقيقت زياني است كه دراثرهجمه به كرامت انساني وشرف واعتباروآبروي اشخاص به بار مي نشيند انسانها بيش از هر چيز به خود و شخصيت خويش ارج مينهند و خود را باور دارند و از ديگران نيز در روابط اجتماعي انتظار دارند كه به شخصيت آنان احترام بگذارند. اين خواسته اي خرد پسند و بسيار بجا ميباشد؛ كرامت انساني حالت اوليه وزوال ناپذيرهرفردانساني است كه همواره ملازم وهمراه صاحب حق بوده وقابل انفكاك نمي باشداين كرامت حاكي ازعنايت وثمره خداوند به نوع انسان است وبه اصل انسان بودن باز مي گرددوازنظرشهيدصدرهمانا ضرر همراه با جنبه¬اي موضوعي از نقص است ، از اين رو بايد چهارچوب نقص مشخص شود، اين چنين گفته اند كه نقص يا در نفس و جان است و يا در مال و يا آبرو و از آبرو بايد با تعبيري عام تر استفاده كنيم و آن كرامت و آبرو است و اما ارزشهاي مرتبط با انسان يا به شكل حقيقي به نفس انسان مرتبط است و يا به شكل اعتباري همانند ارزش و آبرو و كرامت و يا اين كه ارزشها از لحاظ مالي هست، بنابراين هر گونه كاستي در هر كدام از اين موارد پيش بيايد بدون هيچ اشكالي ضرر محسوب مي¬شود