ولايت فقيه از ديدگاه ملا احمدنراقي و شيخ مرتضي انصاري

در متن پژوهش حاضر قصد دارد به مقايسه تطبيقي ديدگاه دو فقيه عصر قاجار بپردازد و از اين نظر داراي اهميت مي باشد. روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي است و شيوه تجزيه و تحليل اطلاعات توصيفي- تحليلي است. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه بين علامه نراقي و شيخ انصاري در باب ولايت فقيه در برخي موارد اختلاف نظر و در برخي موارد تشابه وجود دارد. اولين اختلاف نظر شرايط زندگي اين دو فقيه است. علامه نراقي نقش آفريني و حضور در عرصه سياست را تكليف وظيفه و واجب كفايي مي داند و در همين راستا به فتحعلي شاه نزديك مي شود و حكم جهاد بر عليه كفار را صادر مي كند اما شيخ انصاري از اجابت فرمان ناصرالدين شاه مبني بر حكم جهاد خودداري مي كند. وي هرگونه تعاون و همكاري با سلاطين حاكمه را حرام دانسته است .ملا احمد نراقي در كتاب العوائد خود به طور مفصل به بحث ولايت فقيه پرداخته است و آن را اثبات مي كند. اما شيخ انصاري در المكاسب مستقيما در ردّ و يا اثبات ولايت فقيه سخن نمي گويد، بلكه بحث وي در مورد محدوده اختيارات فقيه كه ناظر به ولايت در امور حسبيه است، مي باشد. وي همانند نراقي دو منصب افتا(فتوا دادن)، منصب قضاوت، را مختص فقيه مي داند. اما در مورد منصب سوم( منصب ولايت تصرف در اموال و انفس (ولايت سياسي فقيه) آن را در دو نوع ولايت استقلالي و ولايت غير استقلالي ( ولايت در اذن) محدود مي كند. لذا نراقي مساله ولايت مطلقه فقيه را پذيرفته وآنرا اثبات مي كند معتقد است فقيه در تمامي آن چه كه پيامبر (ص) و امام معصوم (ع) ولايت داشته‌اند، ولايت دارد. اما شيخ ولايت مطلقه فقيه را نمي پذيرد و مي گويد هيچ دليلي مبني براينكه ولايت مطلقه فقيه مثل ولايت ائمه باشد نداريم .