مهدويت و جنبش هاي موعودگرايانه در عصر امويان

مسألة مهدويت و ظهور منجي و موعود آخرالزّمان، به حوزه تاريخ اديان و پديدارشناسي اديان مربوط مي¬شود. اين انديشه و باور به غايت تاريخي، يعني آمدن منجي و مصلح جهاني و پيروزي حق، نيكي، عدالت و راستي بر نيروي باطل، بدي، ظلم و فريب و نيرنگ و استقرار كامل و همه جانبة ارزش¬هاي الهي و انساني، تشكيل مدينۀ فاضله و جامعۀ ايده¬آل، كوتاه شدن دست ستمكاران و جبّاران براي هميشه، و آينده درخشان و سعادتمندي براي بشريت از دين زرتشت آغاز و در ساير اديان الهي از جمله دين مبين اسلام ادامه يافت. در اسلام بحث مهدي موعود، از زمان پيامبر اكرم(ص) يك امر قطعي و مسلّم در ميان مسلمانان مطرح بوده و روايات زيادي از رسول خدا(ص) در اين زمينه وجود داشته است. در اين پژوهش سعي بر آن است تا با روش توصيفي- تحليلي و با تكيه بر منابع كتابخانه¬اي به تحليل علل پيدايش و پيامدهاي جنبش¬هاي موعودگرايانه و عدالت¬خواهانه در دورة حكومت امويان پرداخته شود. در زمان رواج ظلم و ستم و فشارهاي اقتصادي و اجتماعي توسط خلفاي اموي و كارگزاران آن¬ها، و گسترش فساد و بي¬ديني، توجه مردم به مسأله مهدويت و بحث موعود آخرالزمان زياد ¬گرديد و از طرف ديگر فضاي خفقان حاكميت و تقية امامان شيعه عليهم¬السلام كه به ترديد در باره امام واقعي افزوده مي¬شد، مدعيان مهدويت فرصت يافتند مردم را با انديشه¬هاي انحرافي خود همراه ساخته و رهبري جنبش¬هاي موعودگرايانه را براي مقطعي از تاريخ به دست گرفته و اين انديشه مقدس توحيدي را ابزاري براي پيشبرد مطامع خود قرار دادند.