جايگاه عقل در تربيت اخلاقي

طرح واره انسان عامل، بيان كننده آن است كه در انديشه اسلامي، انسان نه تنها موجودي نيست كه اعمالش ناشي از علت هاي بيرون از كنترل وي باشد، بلكه چون عاملي در نظر گرفته شده است كه خود منشاء عمل خويش است. مي توان عمل هاي صادره از او را به خودش منتسب ساخت و او را منشاء عمل در نظر گرفت. بر اين اساس، انسان مسئول اعمال خود خواهد بود. در خصوص مباني زيرساز عمل از بررسي متون اسلامي و بويژه قرآن مي توان نتيجه گرفت كه مباني عمل دست كم در سه نوع مباني اساسي خلاصه مي شود كه مي توان آن را مباني شناختي، گرايشي و ارادي ـ اختياري ناميد و هر گاه رفتاري اعم از مشهود يا نا مشهود بر اين سه مبنا مبتني باشد آن رفتار عمل محسوب خواهد شد. در اين مقاله، نقش عقل در تربيت اخلاقي را به عنوان مبناي شناختي اخلاق بر اساس آيات قرآن و بكارگيري روش تحليل محتوايي تبيين نموده ايم.