بررسي تاريخي عصر واليان در اندلس (از سال 92 لغايت 138)

فاتحان اندلس بعد از پيشروي در داخل خاك اندلس و رسيدن به نواحي شمالي آن سرزمين بدستور خليفه به شام فراخوانده شدند. آنها با تعيين عبدالعزيز بن موسي به جانشيني خود از اندلس خارج شدند. از آن پس تاريخ اندلس اسلامي تا تاسيس دولت اموي اندلس (سال 138 هجري) شاهد فرمانروايي عده‌اي از اعراب در اندلس بوده كه به عصر واليان معروف است. اين واليان بعضاً توسط خليفه انتخاب شده و يا بدست سپاهيان و يا بصورت خود خوانده به تخت ولايت نشسته و گاهي نيز توسط حاكم مغرب انتخاب شده‌اند. در ابتدا شكل تسامح و برخورد عادلانه فاتحان و واليان اندلس موجب جلب رضايت مسيحيان و ساكنان بومي اندلس بود اما مشكلات بوجود آمده در مناطق تازه فتح شده رفته رفته حضور سياسي-مذهبي مسلمانان را در اندلس به چالش كشيد؛ نحوه برخورد مسلمانان با مسيحيان، تازه شدن حساسيت و درگيري‌هاي قبيلگي اعراب، نارضايتي‌هاي بربران و بازپس‌گيري برخي از اراضي مفتوحه مسلمانان توسط مسيحيان وترويج فرهنگ و زبان عربي در سرزمينهاي مفتوحه از ويژگي‌هاي مهم دوره واليان اعراب در اندلس مي‌باشد. دوره واليان با روي كار آمدن عبدالرحمن داخل و تاسيس حكومت امويان اندلس در سال 138 به اتمام رسيد.