گزارشگري فوتبال در راديو براساسِ كاركردهاي راديويي

برنامه‌هاي گزارشي يكي از مهم‌ترين گونه‌هاي برنامه‌سازي در صداوسيما به شمار مي‌آيد كه از بين آن‌ها، برنامه «گزارش فوتبال» به لحاظ آنتن زنده و مخاطبان بي‌شمار خود، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. تعامل رسانه‌ها با ورزش پرطرفدار فوتبال، تعاملي دوطرفه در جهت شكوفايي رسانه و اشاعه ورزش فوتبال در جامعه است و اين امر از نگاه تهيه‌كنندگان راديو نيز دور نمانده است. راديو با قدرت عناصر اصلي خود همچون «كلام، موسيقي، افكت و سكوت» به ايجاد تخيل و خلق تصوير در ذهن مخاطب مي‌پردازد كه به‌واسطه رعايت همين عناصر، در سابقه نه‌چندان دور اين رسانه، چهره‌هاي شاخصي در عرصه گزارشگري ماندگار شده‌اند. اما ازآن‌جايي‌كه رفته‌رفته اجراي كليشه‌اي و بعضاً نادرست اين‌گونه گزارش‌ها، باعث مهجور ماندن قابليت‌هاي خاص راديويي شده است، ازاين‌رو، مقاله حاضر با هدف آسيب‌شناسي ساختار گزارش‌هاي فوتبال راديويي در ايران، به شناسايي آسيب‌هايي مي‌پردازد كه باعث پايين آمدن كيفيت كار گزارشگري مي‌شوند. پژوهش حاضر با روش‌هاي «اسنادي- كتابخانه‌اي»، «تحليل محتواي كيفي» و «مصاحبه» انجام شده است. براساس آن، 7 گزارش فوتبال راديويي از گزارشگران حال حاضر شبكه راديو ورزش مورد بررسي و تجزيه‌وتحليل قرار گرفته و 7 مصاحبه از گزارشگران و كارشناسان اهل فوتبال انجام پذيرفته است. در نتايج حاصل از فرايند ساختار گزارش‌هاي مورد مطالعه، (محدوديت شبكه و اعتبارات بودجه‌اي) كاملاً مشهود است و در مواردي همچون (كارشناسي، مسابقه، نظرسنجي تلفني و مصاحبه) كه مربوط به ارزش‌گذاريِ مخاطبان مي‌شود، كمترين درجه اهميت شناسايي شده است و در يك نگاه اجمالي از فرايند ساختاري، همه گزارش‌هاي تحليل‌شده فارغ از تنوع و ابداع است و از شكلي يكنواخت و تكراري پيروي مي‌كنند. در فرايند گزارشگري نيز ساختاري نسبتاً مشابه در عموم گزارش‌ها وجود دارد كه حاكي از تبعيت گزارشگران از سبك گزارشگري تجربي در مقابل آموزش و تخصص است كه در اثبات اين مهم مي‌توان به استفاده نادرست و غيراصولي از عناصر اصلي راديويي در اكثر گزارش‌هاي تحليلي اشاره نمود.