توسعه پايدار و احياي اراضي بياباني از طريق توانمندسازي جوامع محلي

امروزه با تغييرات اقليمي و گرم شدن كره زمين، فرايند بياباني شدن يكي از بزرگترين معضلات كشورها مي باشد. عوامل متعددي در بروز پديده ي بياباني شدن اراضي نقش دارد كه مهمترين آنها عدم زادآوري گياهان مرتعي به دليل خشكسالي و همچنين چراي زود هنگام و سنگين در مراتع و بوته كني توسط اقشار محلي مي باشد. از آنجايي كه جوامع محلي و روستاييان اولين بهره‌برداران از منابع طبيعي به صورت مستقيم مي باشند، لذا آگاهي و آموزش اين قشر به عنوان متوليان اصلي، در احياي منابع طبيعي و جلوگيري از پديده بيابان زايي تأثير مستقيم دارد. دانشمندان معتقدند كه اصولاً فقر مساوي بيابان زايي است و مهمترين راهكار مقابله با بيابان زايي، توسعه پايدار و توانمندي جوامع محلي است. مطالعات نشان ميدهد كه توسعه پايدار محقق نمي شود مگر اينكه سه جنبه محيط، جامعه و اقتصاد به صورت هماهنگ رشد داشته باشد. در اين پژوهش تعداد 7 روستا در استان اصفهان، بخش بن رود، دهستان گاوخوني انتخاب شد. اين روستاها در منطقه بحران زده شرق اصفهان واقع شده اند كه در راستاي خشك شدن رودخانه زاينده رود و عدم دسترسي به آب كافي جهت كشاورزي، به بهره برداري بيرويه از مراتع و بيابان ها پرداخته‌اند. در ادامه مطالعات جامعه شناسي به روش PRA (ارزيابي سريع روستايي) در روستاها انجام شد و پس از برگزاري جلسات آموزشي و ارتقاي سطح آگاهي روستاييان، اقدام به ايجاد مشاغل جايگزين در روستاها گرديد. نتايج نشان داد كه اشتغال روستاييان به مشاغل كوچك خانگي و تغيير منبع درآمدي ايشان و همچنين بالا رفتن سطح آگاهي و در نتيجه مشاركت در طرح هاي بيابان زدايي، كمك شاياني به جلوگيري از روند بيابان زايي در محدوده مورد مطالعه نموده است.