دفاع مشروع در اسلام تحليل مباني ، شرايط، آثار و گونه شناسي قاعده دفاع مشروع در فقه اسلام و حقوق ايران

Self-defense in Islam Analyzes the principles,conditions,effects and typology of self-defense rule in Islamic jurisprudence and Iranian law

دفاع ناموس خلقت است و در حقوق اسلامي و اكثر نظام هاي حقوقي جهان پذيرفته شده است. فقه حقوق اسلامي در همه مذاهب حنفي، شافعي، مالكي، حنبلي و فقه اهل البيت (ع) قاعده فقهي دفاع مشروع را قانوني دانسته و به حمايت از مدافع پرداخته است. مستندات قاعده را تبيين نموده است. شرايط و موانع آن را تبيين كرده است. در حقوق ايران نيز اصل دفاع مشروع پذيرفته شده است؛ اما قلمرو كاربرد قاعده دفاع مشروع با توجه به شرايط و گونه هاي قاعده در چه مواردي است و تحليل مباني حقوقي قاعده دفاع مشروع چيست؟ اين پژوهش با فيش برداري از فقه اماميه و اهل سنت و قانون مجازات اسلامي در ايران، به تحليل محتوا و مضمون نصوص و متون فقها و قوانين مي پردازد و حدود كاربرد قاعده دفاع مشروع را بر اساس مباني فلسفي و حقوقي آن بكار مي برد و برخي آثار حقوقي و كيفري آن را از ديد حقوق اسلامي بر مي شمارد. بر اساس نتايج تحقيق، در فقه اسلامي جواز دفاع در شرائط ويژه و عدم ضمان جراحات و صدمات و ضرر و زيان مالي وارده بر مهاجم پذيرفته شده است و متقابلاً مهاجم بايد از عهده كليه خسارات وارده بر مدافع در حالت عدم تعدي و تفريط مدافع، برآيد. در حقوق اسلام مدافع در حالت دفاع مسئوليت كيفري ندارد، مگر آنكه تعدي و يا تفريط نموده باشد و عمل ارتكابي تنها راه ممكن نبوده باشد. اضطرار از جلمه مواردي است كه علاوه بر مواد قانوني مي تواند مستند شرعي قاعده فقهي دفاع مشروع باشد. قلمرو كاربرد قاعده دفاع مشروع، اعم از دفاع از مال بوده و شامل دفاع از جان خود و خانواده و عرض و آبرو و ناموس است. بلكه دفاع مي تواند از ديگران نيز باشد، ولي داراي شرائط ويژه اي است

Defense and honor of creation in Islam and is accepted by most legal systems. Islamic law jurisprudence in all Hanafi, Shafaie, Maliki, Hanalei fiqh Ahl al-Bayt (as) rule of law and the protection of legitimate self-defense defense is discussed. Documentation rule is explained. It has explained the circumstances and obstacles. In Iranian law, the principle of self-defense is accepted. But the scope of application of the principle of self-defense and in accordance with the principles of the rule of law in what is the principle of self-defense? This research is taking notes from Sunni and Shiite Jurisprudence and Islamic Penal Code of Iran, to analyze the content of texts and religious texts and rules and about the application of the principle of self-defense pays on the basis of philosophical and legal uses and some it works from the perspective of Islamic law on civil and criminal counts. Based on the results, the Defense Authorization Islamic law in special circumstances and no liability injury and financial losses suffered by striker has been accepted and mutually attacker must cope with all the losses incurred by the defense in a state of abuse or wastage defender cope. Islam does not advocate the rights of the defense in criminal liability, unless the victim or wastage and committed action is not the only way. In addition to legal sentence that emergency cases can be documented legitimate self-defense rule of law. The scope of application of the principle of self-defense, including the defense of property and defense of life and family and the dignity and honor. It could also be another defense, but special circumstances