مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي اجزاي تشكيل دهنده اسانس گياه دارويي به ليمو (LippiacitriodoraH.B.K.) منطقهمشكين شهر و خاصيت ضدميكروبي آن عليه باكتري هاي عامل عفونت تنفسي

پديدآورندگان :

اقبـال حجت hojat.eg@gmail.com دكتري تخصصي گياهان دارويـي ، بخش تحقيق و توسعه، شركت دانش بنيان پژوهشگران داروي سبز، مشكين شهر، ايران , موذن زاده اميد كارشناسي ارشد زيست شناسي ، بخش تحقيق و توسعه، شركت دانش بنيان پژوهشگران داروي سبز، مشكين شهر، ايران , بهلولي شهاب دانشيار فارماكولوژي، دانشكده داروسازي، دانشگاه علوم پزشكي اردبيل، اردبيل، ايران , ابراهيمي آزاده كارشناسي ارشد گياهان دارويي، بخش تحقيق و توسعه، شركت دانش بنيان پژوهشگران داروي سبز، مشكين شهر، ايران.

چكيده فارسي :

گياه دارويي به‌ليمو با نام علميLippiacitriodoraH.B.K. از خانوادة شاه‌پسند(Verbenaceae)است كهدرمناطقمختلفايرانكشتمي شود.به ليمو يكي از مهم ترين گياهان دارويي مورد استفاده در صنايع داروسازي، آرايشي و بهداشتي بيشتر كشورهاي توسعه يافته است. در فرهنگ گياه‌ درماني و طب ايراني، برگ‌هاي اين گياه به صورت يك دم كردني آرام‌بخش، ضدتشنج، مدر و برطرف كننده تپش قلب و سرگيجه مصرف دارد. در اين تحقيق، گياه دارويي به ليمو از منطقه مشگين شهر واقع در استان اردبيل جمع-آوري گرديد. اسانس گيري توسط دستگاه كلونجر انجام و جهت تجزيه نمونه هاي اسانس و اندازه گيري دقيق تركيبات از دستگاه هايGC و GC/MS استفاده شد.طبق نتايج به دست آمده اين گياه داراي درصد بالايي از مواد مونوترپنوييدها مخصوصاً نرول است. مهم ترين ماده مؤثره آن، نرول و ژرانيال مي باشد. بيشترين ميزان نرول (19/9%) و بيشترين ميزان ژرانيال (15/7%) به دست آمد. از طرفي، افزايش استفاده ازداروهاي ضد ميكروبي عليه عفونت هاي تنفسي و عوارض جانبي جدي بعضي از اين داروها و نيز بروز مقاومت نسبت به آن-ها،توجه محققين را به يافتن درمان هاي كمكي وجايگزين ازجمله استفادهازگياهان دارويي معطوف كرده است. دراين مقاله اثرضدميكروبياسانس گياه به‌ليمو بر عليه باكتري هاي عامل عفونت تنفسينيز بررسيشد.نتايج حاصل از آزمايشات ميكروبي ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم آزﻣﻮن آﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﮔﺮام ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ اسانس به ليمو داراي اثرات مهاري قابل توجهي بر روي باكتري هاي گرم منفي و مثبت دارد. در ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ ﺳﺎده ي اسانس ﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از رﺷﺪ ﺑﺎﮐﺘﺮي ها ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻗﻄﺮ ﻫﺎﻟﻪ ممانعت از رشد توسط اسانس به ليمو ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ استرپتوكوك پنومونيه با قطر هاله ي 25/3 ميلي متر و پس از آن استرپتوكوك پيوژنزبا قطر هاله ي 25 ميلي متر با غلظت 100ميلي گرم بر ميلي ليتر اسانس و كم ترين قطرهاله عدم رشد مربوط به باكتري كمترين حساسيت را با ايجاد قطر هاله 9/ 0 ميلي متري در غلظت 5/ 12 ميلي گرم بر ميلي ليتر اسانس از خود نشان داد. هم چنين در مقايسه قطر هاله عدم رشد به ليمو با آموكسي سيلين، مشخص شد كه اسانس به ليمو نتايج نسبتأ مشابهي را نسبت به آموكسي سيلين از خود نشان مي دهد. نتايج حاصل از ﺣﺪاﻗﻞ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻬﺎرﻛﻨﻨﺪﮔﻲ اسانس به ليمو نيز نشان داد كه باكتري هاي استرپتوكوك پنومونيه و استرپتوكوك پيوژنزبيشترين حساسيت را نسبت به اسانس مورد مطالعه از خود نشان دادند.