امور خيريه و سرمايه اجتماعي

پيدايش فردگرايي توام با تحولات تاريخي كه به استقرار مدرنيته و صنعتي شدن جوامع انجاميد، نفع‌طلبي‌هاي خودخواهانه و فردگرا، كاهش تعهدات شهروندي و مسئوليت اجتماعي را در پي داشت. نگراني از اين مسايل باعث توجه مجدد به مساله عمل جمعي در حوزه عمومي و رفتارها و گرايشهاي مقوم آن از جمله رفتارهاي داوطلبانه و امور خيريه شده است. سرمايه اجتماعي به عنوان منبعي جهت تسهيل كنش جمعي تلقي مي‌گردد و اين منبع دو بعد دارد كه عبارت‌اند از ذهني – شناختي و رفتاري – مشاركتي. در اين مقاله با رويكرد توصيفي و با روش كتابخانه‌اي و اسنادي، رابطه ميان سرمايه اجتماعي و فعاليت‌هاي خيريه را مطالعه كرديم. اعتماد اجتماعي، انسجام اجتماعي و نيز تعهد و تعلق اجتماعي به عنوان مهم‌ترين مؤلفه‌هاي سرمايه‌ي اجتماعي مورد توجه قرارگرفتندبه اين منظور پس از بررسي مفهوم سرمايه اجتماعي و ابعاد مختلف آن، به مطالعه تاريخچه خيريه و انواع خيريه پرداخته و از نظر محتوا و شكل به دسته‌بندي خيريه‌ها پرداختيم. سپس بررسي عوامل تاثيرگذار بر فعاليت خيريه‌ها در ايران نشان داد كه دو دسته عوامل دروني و بيروني شامل الف- دولت، قوانين و مقررات، ب- مذهب و عقايد ديني، ج- عوامل اقتصادي، د- عوامل فرهنگي بر فعاليت‌هاي موسسات خيريه موثر هستند. و در نهايت به ارزيابي فعاليت كميته امداد امام خميني به عنوان يك نهاد خيريه از منظر سرمايه اجتماعي پرداختيم و مشخص شد هرچه سازمان خيريه از نظر ساختار سازماني، افقي‌تر باشد موفقيت نهادي آن در بيشتر است.