نقد علامه جعفري از شيءوارگي علم در انديشه معاصر غرب بر اساس نظريه حيات معقول

درباره تعريف كنوني علم و آگاهي در انديشه معاصر غرب سؤالاتي مطرح است؛ نخست اينكه ماهيت و هويت اين علم چيست؟ ديگر اينكه اين تعريف چه نتايجي در معناي زندگي و انديشه به بار آورده و سرانجام چه راهي براي نجات از مشكلات آن وجود دارد؟. در اين مقاله اين سؤالات و پاسخ آن‌ها از ديدگاه علامه جعفري بررسي شده است. بر مبناي ديدگاه ايشان پاسخ اين است كه: تعريف علم در مكتب غالب - پوزيتيويسم – به گونه‌اي است كه ارزش‌هاي اخلاقي، دين و فلسفه از دايره دانش بشري خارج مي‌شوند. همچنين به دليل پررنگ بودن برخي از تأثيرهاي علم جديد در برخي عرصه‌هاي زندگي بشر، امكان بروز خطا و محدوديت در آن فراموش گشته است. علامه نقدهايي مانند ارائه تعريف اشتباه از علم، علم‌گرايي افراطي و بي‌توجهي به مؤلفه‌هاي حيات معقول در معناي زندگي را بر وضعيت كنوني علم وارد مي‌داند. به نظر علامه جعفري اگر علم جديد، مطلق تلقي نشده و فقط به عنوان يكي از طرق ارتباط با واقعيات منظور گردد، دچار بحران نخواهد شد. اگر بتوان محدوديت‌هايي را كه از جوانب مختلف علوم را احاطه نموده، مورد دقت قرار داد، مي‌توان بحران امروزه علم را حل نمود. همچنين فقط با حركت در مسير حيات معقول است كه مي‌توان عقلانيت و آگاهي اصيلي به بشريت بخشيده و صرفاً با قرار گرفتن جامعه بشري در مسير حيات معقول است كه آگاهي و علم بشر به حقيقت اصيل خود بازگشته و به روشنايي تبديل خواهد شد.