Përpjekjet e Naim Frashërit për zhvillimin e ndërgjegjes kombëtare te shqiptarët

Naim Frasheri s efforts to develop national consciousness of Albanians

Gjatë shek. XIX te popujt e ndryshëm të Evropës u përhapën dhe zhvilluan idetë nacionaliste. Këto lëvizje u përhapën edhe te popujt e Ballkanit, përfshirë edhe shqiptarët. Në dallim nga popujt tjerë të Gadishullit Ballkanik, të cilët gjatë procesit të formimit të vetëdijes kombëtare u ndihmuan edhe nga kishat e tyre, shqiptarët ishin të ndarë në tre besime kryesore fetare, prandaj feja nuk mund t’i shërbente këtij procesi. Intelektualët shqiptarë të periudhës së Rilindjes kërkuan nga bashkëkombësit e tyre që dallimet fetare të mos bëheshin pengesë në rrugën e zhvillimit kombëtar. Një rol të rëndësishëm në këtë drejtim luajti Naim Frashëri, njëri ndër poetët më të shquar të Rilindjes Shqiptare. Naim Frashëri ishte ndër të parët që u dha formë ideve politike të nacionalizmit shqiptar. Me veprat e tij, ai përpiqej të nxiste ndjenjat patriotike të shqiptarëve për pjesëmarrjen e tyre në revolucionin kulturor. Ai u thuri lavde bukurisë së atdheut, trimërisë së heroit kombëtar, bukurisë së gjuhës shqipe, vetive morale etj. Sipas tij e kaluara e përbashkët historike dhe gjuha ishin elementet kryesore që i veçonin shqiptarët nga popujt tjerë. Dha kontribut të rëndësishëm në ruajtjen e unitetit kombëtar shqiptar. Përktheu vepra në gjuhën shqipe me qëllim që të nxiste ndërgjegjen kombëtare te bashkëkombësit e tij. Naimi ishte pjesë e plejadës së intelektualëve shqiptarë, të cilët duke e pranuar realitetin fetar shqiptar dhe duke parë se ishte e pamundur ta ndryshojnë atë, u përpoqën të krijonin një harmoni kombëtare midis tre komuniteteve fetare që bashkëjetonin në Shqipëri. Sipas tij të gjithë shqiptarët i përkisnin të njëjtës familje dhe se, ndonëse të ndarë në disa besime të ndryshme fetare, ata ishin një. Naim Frashëri, i këshillonte bashkëkombësit e tij që të mos bënin dallime midis të krishterëve dhe myslimanëve. Sipas tij, liria e besimit duhej t’i njihej secilit, por “ajo që na bashkon”, theksonte ai, është “prejardhja jonë” e përbashkët dhe “gjuha e njëjtë që flasim”. Ai kërkonte nga shqiptarët, myslimanë e të krishterë, që të punonin bashkërisht për realizimin e aspiratave kombëtare pavarësisht dallimeve fetare. Naim Frashëri dha kontribut të rëndësishëm në zhvillimin e letërsisë dhe të kulturës në gjysmën e dytë të shek. XIX. Ai qe ideolog kombëtar dhe angazhohej për arsimin e shqiptarëve dhe hapjen e shkollave në gjuhën shqipe. Naimi ishte autor i shumë veprave, të cilat u botuan përveçse në gjuhën shqipe edhe në turqisht, në greqisht dhe në persisht. Të gjitha veprat e tij karakterizohen nga dashuria për atdheun. Në njërën prej tyre ai i shpreh mirënjohje Shqipërisë që i kishte dhënë atij “emrin shqiptar”. Naimi dha një kontribut të rëndësishëm në botimin e teksteve shkollore dhe të librave të tjerë në gjuhën shqipe. Shumica e tyre u botuan në Rumani dhe futeshin kontrabandë në Shqipëri. Këto vepra shërbenin si tekste mësimore për shkollat shqipe.

During the century. XIX of the various peoples of Europe spread and developed nationalistic ideas. These movements also spread to the Balkan peoples, including Albanians. Unlike other Balkan Peninsula people, who were assisted by their churches in the process of national awareness-raising, Albanians were divided into three main religious beliefs, so religion could not serve this process. Albanian intellectuals of the Renaissance period urged their compatriots that religious differences should not become an obstacle to the path of national development. An important role in this direction was played by Naim Frashëri, one of the most prominent Albanian Renaissance poets. Naim Frasheri was among the first to shape the political ideas of Albanian nationalism. With his works, he tried to promote the patriotic feelings of Albanians for their participation in the cultural revolution. He praised the beauty of the homeland, the national hero s bravery, the beauty of the Albanian language, moral qualities, and so on. According to him, the common historical past and language were the main elements that separated Albanians from other peoples. It made a significant contribution to the preservation of Albanian national unity. Translated works in Albanian to promote the national conscience of his compatriots. Naim was part of the constellation of Albanian intellectuals who, accepting the Albanian religious reality and seeing it as impossible to change it, tried to create a national harmony between the three religious communities that coexisted in Albania. According to him, all Albanians belonged to the same family and although, although divided into several religious beliefs, they were one. Naim Frasheri, advised his compatriots not to distinguish between Christians and Muslims. According to him, freedom of belief had to be recognized to everyone, but what unites us, he stressed, is our common ancestry and the same language we speak. He sought from Albanians, Muslims and Christians, to work together to achieve national aspirations despite religious differences. Naim Frasheri made a significant contribution to the development of literature and culture in the second half of the 20th century. XIX. He was a national ideologist and committed to education of Albanians and the opening of schools in Albanian. Naim was the author of many works, which were published except in Albanian and Turkish, in Greek and Persian. All his works are characterized by love for the homeland. In one of them he expresses gratitude to Albania that he had given him the Albanian name . Naimi made a significant contribution to the publication of textbooks and other books in Albanian language. Most of them were published in Romania and smuggled into Albania. These works served as textbooks for Albanian schools.