سنجش ميزان توسعه يافتگي محلات شهري با رويكرد توسعه پايدار ( نمونه موردي : محله هجرت و آبكوه در شهر مشهد )

ارزيابي تجارب حاصل از رويكردهاي توسعه طي دهه هاي اخير نشان مي دهد كه به ندرت براي حل مسائل جوامع شهري و روستايي و بخصوص محله هاي فقيرنشين راه حل هاي پايدار ارائه مي دهند، چرا كه اين الگوها معمولاّ بر سنجش نيازها توسط برنامه ريزان در فرايندي از بالا به پايين مبتني هستند. همچنين علي رغم توجه سازمان هاي بين المللي توسعه به سطوح محلي و منطقه اي (به خصوص گروههاي توسعه پايدار) شاخص هاي ارائه شده توسط اين سازمان ها بيشتر به صورت كلان نگر بوده و در سطح ملي كاربرد دارند. اهداف اين تحقيق اولاً نشان دادن اهميت محلات به عنوان هسته هاي اصلي تشكيل دهنده زندگي شهري، ثانياً تدوين شاخص هاي توسعه يافتگي در سطح محلات و ثالثاً شناسايي مهم ترين عوامل تأثير گذار بر سطح توسعه يافتگي محلات شهري مي باشد. بنابراين در اين پژوهش با استفاده از شاخص هاي كلان و معيارهاي توسعه محله اي و با در نظر گرفتن پاره اي از مسائل و الزامات، شاخص هاي توسعه يافتگي براي محلات شهري - متناسب با ويژگي هاي محله اي و در سطح معنادار براي عموم شهروندان- تنظيم شده اند. شاخص ها در 6 گروه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، محيطي-كالبدي، زيست محيطي و كاركردي قابل دسته بندي هستند. به اين ترتيب با توجه به يافته هاي تحقيق حاضر با استفاده از روش تحليل عاملي، در مجموع مي توان تعداد 75 شاخص مورد بررسي در اين پروژه را، به 7 شاخص عمده تقليل داد. اين 7 شاخص عبارتند از: برخورداري از رفاه، حمايت اجتماعي، آسايش روان، خودكفايي، تعامل اجتماعي، پاسخدهي اجتماعي و كيفيت محيط. بنابراين مي توان با بررسي وضعيت 7 شاخص فوق در محلات شهري به سنجش توسعه يافتگي محلات شهري پي برد. اميد است بتوان به اين وسيله به تدريج زمينه هاي بهبود شرايط محلات شهري، رضايت بيشتر ساكنان آن ها، استفاده از سرمايه هاي اجتماعي و برنامه ريزي هاي هدفمند و مطابق با نياز محله و رويكرد هاي نوين توسعه پايدار را فراهم نمود.