حكمت به كارگيري اعداد و نقوش هندسي در تزئينات مساجد دوران اسلامي

ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻌﻨﯽ دادن ﺑﻪ ﺣﯿﺎت و ﺗﻮﺟﯿﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﻫﺪف دار ﺧﻮد اﺳﺖ، در ﺑﯿﺎن ﺗﺠﺴﻢ ﺗﻮﺣﯿﺪ، ﻫﻨﺪﺳﻪ اي ﺧﺎص را ﺑﺮاي ﻧﻘﻮش ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﯿﻮد اﻋﺘﻘﺎدي ﺧﻮد ﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ، ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه و ﺑﻪ ﻣﺪد آن ﻧﻘﺶ ﻫﺎي زﯾﺒﺎﯾﯽ را ﺧﻠﻖ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎري وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻧﻘﺶ اﻋﺪاد ﺧﺎص و ﻧﻘﻮش ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻣﻌﻤﺎري ﻫﻨﺮﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ اﺳﺖ. در ﻣﻌﻤﺎري اﺳﻼﻣﯽ ﻫﺮ ﻋﺪد ﺑﻨﺎﺑﺮ ارﺗﺒﺎط ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺷﮑﺎل ﻫﻨﺪﺳﯽ دارد، ﻫﻮﯾﺘﯽ دارد، ﮐﻪ ﺣﺎﻣﻞ ﻣﻌﻨﺎ و ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ رﻣﺰﮔﻮﻧﻪ و ﺗﻤﺜﯿﻠﯽ از ﺑﯿﻨﺶ و اﻋﺘﻘﺎد ﻣﺮدم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﺎر ﻣﺴﻠﻤﺎن اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺎ ذوق و ﻧﺒﻮغ ﺧﻮد ﺳﻌﯽ در ﺧﻠﻖ آﺛﺎري ﻫﻨﺪﺳﯽ و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺣﻘﯿﻘﺘﺎً ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻤﺎري زﯾﺒﺎﯾﯽ، ﺳﻮدﻣﻨﺪي، ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري و ﺻﻼﺑﺖ را ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎرز آﻧﻬﺎ را ﻣﯽ ﺗﻮان در ﺗﺰﺋﯿﻨﺎت ﻣﺴﺎﺟﺪ دﯾﺪ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺳﻌﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺳﺮﺷﺖ رﯾﺎﺿﯽ ﻫﻨﺮ ﻣﻌﻤﺎري اﺳﻼﻣﯽ و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﻌﺎﻧﯽ اﻋﺪاد در ﻫﻨﺮ ﻣﻌﻤﺎري اﺳﻼﻣﯽ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد، ﺣﮑﻤﺖ و ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﺗﻨﺎﺳﺒﺎت ﻫﻨﺪﺳﯽ ﺧﺎص ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ اﻋﺪاد ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه و ﺣﮑﻤﺖ ﺑﺮﺧﯽ ﻧﻘﻮش ﻫﻨﺪﺳﯽ در ﺗﺰﺋﯿﻨﺎت ﻣﺴﺎﺟﺪ واﮐﺎوي ﮔﺮدد