ارزيابي زمان تمركز در حوزه ي آبخيز كارون شمالي با استفاده از مدل HEC-HMS

مدل سازي رياضي اغلب به منظور توضيح و تبيين رفتار پديده ها، پيش بيني و نيز كنترل آن انجام مي گردد. همچنين با مدل سازي مي توان به صرفه جويي در وقت و هزينه اشاره نمود. حوزه ي آبخيز كارون شمالي كه بخشي از حوزه ي آبخيز كارون بزرگ را تشكيل مي دهد، از نقطه نظر موقعيت جغرافيايي در محدوده ي عرض هاي شمال 00 15 °31 تا 00 30 °32 و طول شرقي 00 50 °40 تا 00 0 °51 واقع شده است. با توجه باه منابع موجود در اين منطقه تحقيقات كافي با مدل HEC-HMS صورت نگرفته است لذا اطلاعات كافي براي تعيين ميزان زمان لازم براي رسيدن بارش به نقطه خروجي جهت مديريت سيلاب در هاله اي از ابهام قرار دارد. به اين منظور تعيين زمان تاخير حوزه از چهار روش: برانسبي ويليامز، كاليفرنيا، SCS و كرپيچ كه علم هيدرولوژي جهت اندازه گيري زمان تاخير ارايه داده است، استفاده شده است. اين پارامتر ها با توجه به روش روند يابي انتخابي متفاوت مي باشند. در اين مقاله از روش رونديابي LAG استفاده شده است. قبل از اجراي مدل داده هاي ورودي مدل شامل داده هاي دبي، ايستگاه هاي باران سنجي، مدل حاضر شده در الحاقيه ي HEC-GEOHMS ، ميزان CN اندازه گيري شده، ضريب جذب، ميزان زمان تاخير در هر زيرحوضه و ميزان نفوذپذيري خاك براي ورود به مدل آماده سازي شد. عمليات بهينه سازي مقدار حساسيت هر پارامتر نسبت به تابع هدف تخمين زده شده است. در اينجا دو پارامتر كه داراي كمترين دخالت انساني بودند انتخاب و آناليز حساسيت صورت گرفته است. در نتيجه روش برانسبي ويليامز و روش كاليفرنيا بهترين پاسخ را در مدل هيدرولوژيك داده است كه نهايتا از روش برانسبي ويليامز استفاده گرديد. كاليبراسيون مدل در منفي 20% در دو فاكتور Ia و TL صورت گرفته است و مدل در اين حوزه ي آبخيز با كاهش 30 % از شاخص هاي كاليبراسيون بيان شده، بهتر جواب مي دهد.