تاثير روش هاي مختلف تدريس بر كشف خلاق مسئله توسط دانش آموزان

چكيده تمدن بشر، مرهون انديشه خلاق وي بوده است و دوام آن نيز بدون بهره گيري از خلاقيت غير ممكن خواهد بود و اين عاليترين عملكرد ذهن انسان به شمار ميرود. در وضعيت كنوني، خلاقيت نه يك ضرورت بلكه شرطي براي بقاست. بنابراين الزم است تا نظام آموزشي بر تربيت و پرورش افرادي تأكيد كند كه به حل خلاق مسائل پيش بيني ناپذير قادر باشند. يافتن روشهاي حل مشكل يكي از ويژگيهاي دانش آموزان خلاق است. چگونگي آموزش نقش اساسي را در درك مسائل و مشكلات مربوط به خود توسط دانش آموزان ايفا مي كند. هدف اين مطالعه بررسي تاثير روشهاي متفاوت آموزشي بر كشف خلاق مسائل توسط دانش آموزان است. روش اين پژوهش توصيفي از نوع كتابخانه اي است. اطلاعات مورد نياز از مقالات، كتابها و تحقيقات علمي جمع آوري گرديد. نتايج مطالعه نشان مي دهد كه روشهاي جديد آموزش و تدريس مثل حل مساله، اكتشافي، بحث گروهي بر كشف خلاق مساله توسط دانش آموزان تاثير گذار است. همچنين روش تدريس سخنراني اگر چه حجم وسيعي از اطلاعات را در كمترين زمان منتقل ميكند اما تاثيري بر تفكر خلاق دانش آموزان ندارد. واژه هاي كليدي روش تدريس، كشف خلاق مسئله ، خلاقيت حل مساله، دانش آموزان طرفي پركاربردترين روش آموزش روش سخنراني است. آموزش به روش سخنراني سنتي به جاي تاكيد بر درك مفاهيم و به كارگيري آنها به حفظ مطالب تاكيد دارد. در اين روش يادگيرنده تنها دريافت كننده اطلاعات، ساكت و غيرفعال است. در حالي كه يادگيري بهتر، موثرتر و ماندگارتر با فعال سازي و مشاركت هرچه بيشتر در امر يادگيري محقق مي گردد[2] كشف مساله يك جزء مهم از خلاقيت است [3 و 4)، و ميزان زيادي از توجه در روانشناسي و آموزش دريافت كرده است. تعاريف كشف مساله متفاوت است. گاهي اوقات به عنوان يك نوع از استراتژي شناختي مشاهده شده و به يادگيري موثر گره خورده است (گريسر، 1992)، اما همچنين به عنوان بازتابي از رشد شناختي مشاهده شده است [5]. خلاقيت اوج توانايي تفكر بشري است كه توانسته است انسان را به مرحله پيشرفت و ترقي برساند و او را در حل تمام مسائل و مشكلات زندگي ياري دهد. نمونه هاي خلاقيت را مي توان در نقاشي روي ديوار در زمان غارنشينان، خلق يك اثر هنري، ماشين آلات صنعتي و آشپزي و خياطي و .... ديد . در حقيقت خلاقيت يك مفهوم انتزاعي و پيچيده است. اما ابهام در معني و مفهوم كلمه به معني پيچيدگي خود جريان خلاقيت نيست، زيرا خلاقيت را مي توان به راحتي در زندگي روزانه حس كرد و آن را لمس كرد[6]. اخيرا محققان و روان شناسان به بعد اجتماعي و محيطي آن توجه كرده اند و معتقدند كه خلاقيت را نمي توان بدون توجه به ابعاد اجتماعي و محيطي آن بررسي كرد. به نظر استرانبرگ(1989) فرايند خلاقيت در ذهن شخص با متغيرهاي اجتماعي رابطه دارد . واقعيت اين است كه به خلاقيت نمي توان با تمركز بر يك بعد نگريست. ابعاد فردي يا محيطي نمي تواند بيانگر ماهيت خلاقيت باشند. بلكه خلاقيت از سويي نيز تابع نظام آموزشي خلاق است. روشهاي آموزش خلاق مي تواند . يكي از ابعاد محيطي اجتماعي خلاقيت، مدرسه مي باشد. تورنس بيان مي كند مسئله توسعه خلاقيت در نظام آموزشي رسمي بيشتر از اين جهت حائز توجه است كه بر اساس پژوهش ها دريافته ايم كه در ابتدا ابتكار و خلاقيت در اغلب كودكان مشاهده ميشود ولي منحني تحول آن در حدود 10 سالگي افت مي كند و سير نزولي مي يابدو نتيجه آن فقدان علاقه به يادگيري و افزايش مشكلات رفتاري و انگيزشي است. به قول تورنس عدم بروز اين توانايي عمومأ به نامناسب بودن روش هاي تدريس مربوط مي شود[7]