بررسي اثرات هيدرولوژيكي سدها و بندهاي احداث شده بر روي رودخانه هاي قمرود و قره چاي بر منطقه قم

بيشتر شهرها و استان هايي كه در پاياب رودخانه ها قرار دارند، درگير مسائل و مشكلات اثرات هيدرولوژيك ناشي از احداث سدها و بندهاي ذخيره اي و كنترلي در بالا دست رودخانه ها مي باشند. رشد جمعيت و رقابت هاي استاني، اين اثرات را بيشتر تشديد مي كند. شدت اين آثار به مرور زمان افزايش مي يابد. به همين دليل براي غلبه بر مشكلات هيدرولوژيك حاصل از احداث سدها در سرآب ها نياز به اصلاح روش هاي گذشته و بازبيني در محاسبات مي باشد و به طور كلي نياز به مديريت فرا منطقه اي و به اصطلاح مديريت يكپارچه مي باشد. همچنين در هنگام مطالعه اثرات هيدرولوژيكي بايد جميع دلايل مثبت و منفي را با هم مقايسه نمود (در اين مورد مي توان به احداث سد 15 خرداد اشاره نمود كه مطمئنا با تامين آب شرب شهر قم مشكل بزرگي را حل نموده است). در همين راستا، داده هاي كمي و كيفي آب زيرزميني و سطحي و همچنين اطلاعات زمين شناسي، هيدرولوژيك و ساير نقشه هاي مورد نياز در حوضه هاي رودخانه هاي منتهي به استان قم جمع آوري و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. سپس اطلاعات مذكور به صورت دوره هاي قبل و بعد از احداث سدها و بندها (سال 74-73) مورد تحليل و بررسي قرار گرفت و اثرات هريك از پارامترهاي مورد نظر برآورد گرديد. اين تحليل ها نشان داد بيشترين اثرات هيدرولوژيك در استان قم بر اثر ايجاد سدهاي آغچه، وفرنق، بند هاي انحرافي و تا حدودي 15 خرداد، برداشت توسط نهرها، بند هاي بر روي رودخانه قمرود و سدها و بندهاي الغدير ساوه و افزايش مخزن سد اكباتان و ايجاد بندهاي ديگر بر روي رودخانه قره چاي، مربوط به تغييرات كيفي و كمي آب هاي زيرزميني است كه مي توان آثار آن را به صورت افت سطح آب زيرزميني، كاهش كيفيت و پيشروي آب شور مشاهده نمود. در بررسي بعضي از عوامل هيدرولوژيك چندين پارامتر دخالت دارند كه احداث بندها و سدها در بالادست رودخانه نيز يكي از عوامل مذكور مي باشد. تغيير اندازه درياچه نمك كه به عنوان خروجي رودخانه هاي قره چاي و قمرود شناخت مي شود، با استفاده از تصاوير ماهواره اي مورد سنجش قرار گرفت. صحت هريك از عوامل بررسي شده به راحتي با توجه به ادامه روند تاثيرات، قابل رديابي و صحت سنجي است