نقد شيوه معناشناسي ايزوتسو با تاكيد بر واژه «زوج»

«تفسير»، دست يابي و كشف معناي متن قرآن كريم موضوعي است كه در سابقه تاريخي اسلامي آن با عنوان مرتبط مي شود، معناشناسي شناخته مي شود. موضوعي كه در رويكرد استشراقي آن با ايزوتسو مستشرقي است كه با ارائه روشي معناشناسانه، براي برخي از واژگان قرآني به روش مند شدن برداشت مستشرقان از قرآن، ياري رسانده است. اما درباره گرته برداري اي كه پژوهشگران مسلمان از شيوه او با استخراج روشي معناشناسي به واسطه دخل و تصرف در آن داشته اند، بايد گفت با توجه به سابقه تاريخي كه مسلمانان در علم تفسير- به عنوان علمي روش-مند كه متكفل برداشت سليم از متن قرآن كريم است، اين رويكرد علمي به نظر نمي رسد. در اين مقاله بر آنيم تا به وسيله شيوه ايزوتسو به معناشناسي واژه «زوج» بپردازيم. بر همين اساس، با بازخواني شيوه اين محقق كه در كتاب او آمده است و انجام گام به گام آن، به استخراج معناي اين واژه پرداختيم. معناي بدست آمده بر اساس اين شيوه عبارتست از موجودي كه حتما هم تايي دارد و اين هم تا، قرين و همراه اوست. موجودات را مي توان در دو دسته كلي انسان و غير انسان قرار داد. در مورد غير انسان، زوج بودنشان در معناي همراهي و هم تايي است. حال يا از صنف و نوع يكديگر بودن است يا در معناي متقابل يكديگر، نا همجنس بودني كه يك مجموعه دو تايي متكامل مي سازد. زوج در معناي صنف و نوع براي موجودات ديگر فراوان بكار رفته است. بعد روابط همسري «إمرأه» به بعد اجتماعي «نساء»، هم چنين از بررسي واژگان جانشين اين واژه بدست آمد. بررسي واژگان هم نشين اين واژه نشان مي دهد اين واژه به جايگاه نقشي خاص اين واژه در نظام روابط انساني به ويژه خانواده اشاره دارد. بررسي واژگان متضاد اين واژه نشان مي دهد، اين واژه از واژگان مخصوص مخلوق است. آنچه در مجموع از اين بررسي بدست مي آيد اطلاعاتي است كه در بررسي هاي لغوي نظام مندي كه دركارهاي تفسيري درباره قرآن انجام مي شود، بسيار رايج است. اين داده ها از مسيري سهل الوصول و در زماني كوتاه تر به دست مي آيند، در حالي كه در شيوه ايزوتسو هم مسير دشوارتر است و هم زمان بيشتري را به خود مصروف مي دارد. بنابراين از آنجا كه كارايي روش به افزايش سهولت، سرعت، عموميت و شمول در استفاده است، نمي توان اين شيوه را حتي در مقايسه با همان سبك سنتي كار لغوي كه در تفسير انجام مي شود، شيوه اي مطلوب دانست تا چه رسد به اينكه دست به استخراج روشي بر اساس آن زد. شايسته است اگر محققان مسلمان در پي به دست آوردن روش هاي نظام-مند براي معناشناسي قرآن كريم است، اين روش ها را مبتني بر قرآن كه بنابر گفته خداوند «تبيان كل شيء» است، قرار دهند.