شبكه معنايي هدايت و رُشد و روابط و تفاوت معنايي آن دو با واژگان همگون در قرآن كريم

حوزه معنايي «هدي» و «رشد» از جمله واژگان كانوني قرآني است كه دامنه معنايي وسيعي را در قرآن كريم به خود اختصاص داده است. پژوهش حاضر، با هدف بررسي مؤلفه‌هاي معنايي واژگان ياد شده و روابط معنايي همگون و جانشيني، هر يك به‌گونه‌اي فزاينده بررسي ‌شده و ابعاد گوناگون آن با تبيين مفاهيمي همچون: «هُدي»، «اهتداء»، «رُشد»، «رَشاد» و گستره آن و سرانجام پيوند آن‌ها با مفهوم «هدايت» و نيز كاركردهاي قرآني آن با رويكرد معنا شناسانه، نگارش يافته است. مفسران و انديشمندان قرآني، در زمينه معناشناسي هدايت در قرآن و و رابطه معنايي آن با «ارائه طريق» و «ايصال الي المطلوب»، ديدگاه‌هاي گوناگوني دارند كه هر يك با نقدهايي روبه‌روست، زيرا حقيقت هدايت به يك مفهوم خاص انحصار ندارد و مي‌توان، مفاهيم بسياري را در حقيقت آن در نظرگرفت. از منظر ‏قرآن مجيد، «رُشد» از واژه‏هاى به ‌كار رفته در حوزه عقل و انديشه انسان و به معناي كمال عقل است و عناصر و مقوّمات ويژه‌اي نظير جامع‏نگرى، انتخاب احسن، خردورزى و برهان آوري دارد. ‏هرچند دو واژه «رشد» و «هدايت» با يكديگر تفاوت معنايي دارند، با عنايتي ويژه بر يكديگر نيز منطبق مي‌شوند؛ زيرا «رشد» كامل‌تر از مجرّد هدايت و گونه‌اي از عنايت الهى است كه هر گاه انسان به كاري تصميم مي‌گيرد، او را در آنچه صلاح اوست، يارى و تقويت مى‏كند.