كيفيت زندگي زنان سرپرست خانوار با تأكيد بر مقوله اشتغال و وضعيت اقتصادي آنان: مطالعه ي كيفي در شهر شيراز

پديده زنان سرپرست خانوار واقعيتي اجتماعي است كه در جوامع كنوني از جمله ايران به دلايلي همچون طلاق، عوامل محيطي و اجتماعي، مهاجرت ناشي از بحران هاي اقتصادي و سياسي و تغيير الگوهاي فرهنگي رو به افزايش است. اين زنان با انواع چالش ها و مشكلات ناشي از پذيرش مديريت و سرپرستي خانواده مواجه هستند و در نتيجه كيفيت زندگي آنان و خانواده تحت پوشش آنان از اين شرايط تأثير زيادي مي پذيرد. علاوه بر اين زندگي تحت اين شرايط آسيب هاي جسمي و روحي و پيامد هاي فردي و اجتماعي متفاوتي براي زنان سرپرست خانوار ايجاد مي كند. در اين مقاله سعي شده با روش كيفي و با رويكرد نظريه زمينه¬اي كيفيت زندگي زنان سرپرست خانوار با تأكيد بر مقوله اشتغال و فعاليت¬هاي اقتصادي آنان مورد توجه قرار گرفته و چگونگي مواجهه آنان با اين شرايط تحليل و بررسي شود. بدين منظور 40 نفر از زنان سرپرست خانوار در مركز مشاوره سازمان بهزيستي و كميته امداد امام خميني(ره) در شهر شيراز با روش نمونه¬گيري نظري و هدفمند انتخاب شدند. پس از انجام مصاحبه¬هاي عميق و تحليل داده ها، مدل نظري نهايي ارائه شد. مفاهيم استخراج شده در مقوله محدوديت¬هاي ايجاد شده براي اشتغال شامل مفاهيم؛ بي سوادي و نداشتن مهارت كافي براي احراز شغل درآمدزا، محدوديتهاي خانواده براي كار زنان در بيرون از منزل، نداشتن وضعيت جسمي مناسب و يا پرستاري از اعضاي ناتوان خانواده، احساس ناتواني در انجام كار، عدم احساس امنيت در محيط كار، سوء استفاده كاري، عدم اعتماد كار فرما، عدم درآمدزايي شغل در فصل خاص و .... مي باشد. مهمترين عامل زمينه¬ساز نيز تنگناهاي فرهنگي_جتماعي و ضعف در مهارت¬هاي زندگي و تحصيلات ناكافي و پايين است كه محدوديت¬هاي زيادي را در زمينه اشتغال براي زنان ايجاد نموده و نهايتاً در تعامل با ساير زمينه ها به عدم بهزيستي آنان منجر شده است. پيامد¬هاي حاصل از عدم بهزيستي زنان سرپرست خانوار نيز ابتلا به انواع بيماري¬هاي جسمي و روحي، تداوم يكنواختي در زندگي، درهم¬شكستگي روابط اجتماعي و احساس ناامني رواني و اجتماعي است.