ارزيابي تأثير اجتماعي(اتا) پروژه هاي شهري راهي به سوي توسعه پايدار شهري (نگاهي به ساخت تقاطع هاي غير همسطح در شهر رشت)

هدف كلي از اجراي پروژه هاي عمراني در شهرها؛ بهبود كيفيت زندگي در شهر و افزايش رضايت خاطر ساكنين آن است. با توجه به اينكه در واقع استفاده كنندگان نهايي اين نوع پروژه ها مردم هستند نمي توان در فرايند طراحي و اجراء و حتي بهره برداري اين نوع پروژه ها نسبت به نيازها و خواسته هاي آنان بي تفاوت بود. ناديده انگاشتن نيازهاي گوناگون لايه هاي اجتماعي مختلف ساكن در شهر مي تواند به ناديده انگاشتن پروژه هاي شهري از طرف همان لايه ها و در نتيجه تحت الشعاع قرار گرفتن كاركرد اصلي اين پروژه ها به چنين دلايلي منجر شود. معمولا يكي از مشكلات كشورهاي در حال توسعه آن است كه اين نوع پروژه ها بدون مراجعه به مطالعات اجتماعي متعارف و صرفا با تكيه بر حدس و گمان هاي سازندگان آنها - كه عموما مهندسان هستند- به نتيجه رسيده و به مردم تحويل داده مي شوند. به تعبير جامعه شناسان از ( by the people-for the people) « با مردم -براي مردم » فقدان ويژگي .« با مردم » ساخته مي شوند و نه « فقط براي مردم » اين پروژه ها (Social Impact Assessment) ضعف هاي اساسي پروژه هاي عمراني شهري در كشورهاي در حال توسعه است. ارزيابي تأثير اجتماعي يكي از ابزارهايي است كه طي دهه اخير مورد توجه نهادهاي بين المللي و همچنين توسعه اي قرار گرفته است. چنين توجهي از شكست برخي از پروژه هاي توسعه اي و شهري ناشي شد كه شايد هدف اوليه آنها رفع نيازي مشخص از مردم بوده است ولي به دليل توجه نكردن به زمينه هاي اجتماعي و فرهنگي و به عبارت ديگر نيازهاي واقعي و قابل لمس مردم محلي با ناكامي مواجه شدند. به همين دليل ارزيابي تأثير اجتماعي به عنوان ابزاري قلمداد مي شود كه هدف اصلي آن كمك به مديريت شهري براي اتخاذ تصميمات مناسب و نيز مديريت تضادهاي برخاسته از اجراي برنامه هاي توسعه شهري است. ارزيابي آثار اجتماعي در پروژه هاي شهري در برگيرنده فرآيندهاي تحليل، نظارت و مديريت پيامدهاي اجتماعي خواسته و ناخواسته و مثبت يا منفي رخدادهاي برنامه ريزي شده (شامل سياست ها، برنامه ها، طرح ها و پروژه هاي شهري) و همچنين پيامدهاي خواسته و ناخواسته ي ناشي از آنهاست. به عبارت ديگر هدف اصلي ارزيابي تأثير اجتماعي شناخت گروههاي متضرر و نيز منتفع در پروژه هاست. ارزيابي پيامدهاي اجتماعي براي دستيابي به اهدافي نظير توانمندسازي مردم محلي و اعضا محروم جامعه، ارتقاء ظرفيت هاي موجود، عدالت اجتماعي انجام مي شود.