بررسي و تحليل دو نمايشنامۀ عروسكيِ «غروب در دياري غريب» و «عروسك ها» از بهرام بيضايي با توجه به عناصر ادبيات عامه

نمايش عروسكي كه تنها در قرن اخير با ورود تأثيرات علوم غربي به ثبت و ضبط آن مبادرت شده است، پيوندي ناگسستني با افكار و باورهاي انسان سنتي دارد. از اين رو پژوهش درباره ي آن ها امري ضروري مي نمايد. چنانكه خيمه شب بازي كه خود زائيده ي اين نمايشنامه هاست، بالقوه انتقادي است و مي تواند بسياري از معضلات و آسيب هاي اجتماعي زمانه را در هر دوره اي و از زبانِ، نه اعيان، كه عوام در پيش روي بينندگان قرار دهد. بهرام بيضايي در دو نمايشنامه ي عروسكي يادشده به خوبي اين فرهنگِ سنتي را با زبان عاميانه در مي آميزد و سپس با طرح موضوعي حماسي ـ عرفاني، انديشه هاي نوين تري را در قالب نمايش سنتي و عاميانه به پيش مي كشد. اين مقاله كوششي است جهت تحليل و بررسي عناصر عاميانه ي اين دو نمايشنامه و همچنين جهان بيني بازگو شده ي آن كه در نهايت نشان از آن دارد كه ما با نمايشنامه اي از نظر زباني و فرهنگي عاميانه و از نظر ايدئولوژي و جهان بيني، مدرن و حتي تراژدي گونه روبرو هستيم.