بررسي زبان و فرهنگ عامه در رمان زمين سوخته

ادبيات عامه گنجينه‌ي بشري است كه شامل واژگان و جملات عاميانه، آداب و رسوم، اعتقادات، افسانه‌ها، ترانه‌ها، بازي‌ها و ...مي‌شود. عناصر ادبيات عامه، زاده‌ي فرهنگ غني توده‌ي مردم هستند. بررسي بازتاب عناصر فرهنگ عامه در يك اثر هنري، سبك نويسنده را مشخص مي‌كند. اين تحقيق قصد دارد عناصر فرهنگ عامه در رمان «زمين سوخته» اثر احمد محمود را شناسايي كند تا از اين رهيافت مشخص شود كه در اين رمان كدام يك از عناصر ادبيات عامه بسامد بالاي دارند؟ و هدف نويسنده از كاربرد آن‌ها چه بوده است؟ اين تحقيق با روش توصيفي ـ تحليلي انجام مي‌گيرد. يافته‌ها نشان مي‌دهند كه احمد محمود در اين رمان، از عناصر زباني (واژه‌ها، صفات، تركيبات، جملات كنايي و جملاتي ساختاري شكسته) و آداب و رسوم (عروسي، عزا و مرگ) و سنت‌ها (عبور از زير قرآن، نام نهادن بر حيوانات) و بازي‌ها و ضرب‌المثل‌ها و اشعار غمگينانه بهره برده است. هدف محمود از كاربرد اين مقوله‌هاي ادبيات عامه حفظ اين گنجينه‌هاي گران‌بها، ايجاد صميميت و پيوند بين مخاطب و داستان، جذاب نمودن سير داستان و ايجاز در زبان داستان است. استفاده از واژگان و جملات كنايي در اين رمان زياد است آن‌گونه است كه تقريباً هيج صفحه‌اي از كتاب خالي از واژگان و كنايات عاميانه نيست. نويسنده در اين رمان به مراسم‌هاي عزاداري و عروسي توجه دارد و طرح بازي‌هاي (بازي نرد و كبريت بازي) با هدفي رمزي و نمادين صورت گرفته است.