بررسي عناصر نمايشي در بختيارنامه

اگرچه نمايش و تئاتر به معني امروزي آن پديده‌اي در عصر حاضر است؛ باري ادبيّات نمايشي به ويژه در ايران تاريخچه‌اي طولاني دارد و قديمي‌ترين نمونه‌هاي هنر نمايش، آيين‌هايي بوده كه از روزگار باستان انجام مي‌شده است و جنبهٔ نمايش داشته‌اند. پس، از اين منظر، هنر نمايش، سابقه‌اي طولاني در ميان ايرانيان دارد، اما اين غناي فرهنگي را دو خزانهٔ ارزشمند نمايش و ادبيّات پربار ساخته‌اند. ادبيات كلاسيك فارسي و البته ادبيات عامه، سرشار از قصه‌ها و داستان‌هاي منظوم و منثوري است كه جنبه‌هاي دراماتيك و نمايشي دارند. مخصوصاً اينكه داستان‌هاي ادب عامه از درونمايه‌هاي متفاوتي برخوردارند و همين تنوّع، در صورت تبديل آثار مكتوب متنوّع عامه به نمايش، پاسخگوي نيازهاي گوناگون مخاطب خواهد بود و روايي بودن، مهم‌ترين نقطهٔ اشتراك ادبيّات و نمايش است. بختيارنامه يكي از آثار بازماندهٔ ادبيّات عاميانهٔ فارسي است كه به دليل برخورداري از عناصر قوي نمايشي و جنبه‌هاي دراماتيك، پيوند عميقي با هنر نمايش دارد. پژوهش پيش رو، از نوع كيفي است كه رويكرد آن «توصيفي تفسيري»، «روش داده يابي‌اش»«اِسنادي» (كتابخانه‌اي)، روش داده‌كاوي آن «تحليل محتوا»و «واحد تحليل»، «داستان»است. نتيجهٔ پژوهش نشان مي‌دهد وجود عناصري همچون شخصيّت‌هاي كنشگر و استفاده از ابزار گفت‌وگوي نمايشي، البته گفت‌وگوي غيرمستقيم از بستر داستان در خلق كشمكش‌ها و تعليق‌ها و همچنين طرح صحنه‌هاي اپيزوديك و خلق مكان با ويژگي‌هاي متناسب با صحنه‌پردازي در نمايش، بختيارنامه را صاحب ساختاري دراماتيك مي‌سازد. ‌